Roket Bilimi Öğreniyorum Bölüm 6 - Model Roket Yapımı ve Ateşlenmesi

Roket Bilimini Öğreniyorum #6 – SON – Model Roket Yapımı ve Ateşlenmesi

Roket Bilimini Öğreniyorum #6 – SON – Model Roket Yapımı ve Ateşlenmesi


PROJE ÖN AÇIKLAMA

  • Serinin 6. ve son bölümünde model roketin yapımını ve ateşlenmesini göreceğiz.
  • Model roket burun konisi, gövde ,kanatlar ve roket motoru dışında kurtarma tertibatı da taşımaktadır.
  • Roketin ulaştığı irtifayı tam olarak bilemeyiz çünkü elimizde roket motorunun ölçülmüş gücü veya roketimizde irtifa ölçen bir sensör bulunmamaktadır ancak eldeki kısıtlı veriler ile burada ki program ile tahmini olarak ulaşılabilecek irtifa hesaplanabilir.(Girilen veriler ne kadar doğru ise çıkan sonuçta doğal olarak o oranda doğru olacaktır)
  • Model roketi ateşlemeye hazırlık için yanmaz kağıt gereklidir. Buradan yanmaz kağıt yapımını öğrenebilirsiniz.
  • İlk olarak model roketin parçaları yapılacak ardından basınç merkezi hesaplaması, denge merkezi hesaplaması ve bu merkezlerin değerlendirmeleri ile roket tasarımı tamamlanmış olacaktır.
  • Sonraki aşamalarda roketimizin havada iken daha kolay görünmesi için boyama işlemini gerçekleştireceğiz.
  • En son kısım da ise 4 adet model roket ateşlemesi yapıp sonuçları değerlendireceğiz.
  • Konuda ki tüm resim ve fotoğraflara tıklayarak büyültebilirsiniz.
  • Anlamadığınız noktaları “Soru-Cevap” forumuna sorabilirsiniz.

Model Roketin Yapılması

Rampada ateşlenmek üzere hazır olan model roket
Rampada ateşlenmek üzere hazır olan model roket
  • Yukarıda ateşlenmeye hazır model roket görülmektedir.
  • Öncelikle gövde yapımı ile başlayacak ve tek  tek roketi tasarlayıp vücuda getireceğiz.

1- Model Roket Gövdesinin Yapılması

Model roket gövdesi yapımında kullanılacak malzemeler
Model roket gövdesi yapımında kullanılacak malzemeler
  • Model roket gövdesi yaparken;
    • 48cm x 68cm 150gr fon kartonu
    • Beyaz tutkal
    • Ø20,00mm dış çapa sahip sarma mili kullanmaktayız
    • Mil olarak biraz pahalı da olsa 304 paslanmaz malzemeden 1m uzunluğunda mil kullanıyorum bu malzemeden alacağınız mili ömür boyu sorunsuz kullanabilirsiniz.
Fon kartonunda 22 cm parça kesilir bu roketin gövde boyunu belirleyecektir
Fon kartonunda 22 cm parça kesilir bu roketin gövde boyunu belirleyecektir
  • Fon kartonu 24cm x 68 cm olarak kesilir bu şekilde bir plaka fon kartonundan 2 adet roket gövdesi elde edebiliriz.
Roket gövdesi sarmak için kullanılacak Ø20,00mm mile yağlı kağıt yapıştırılır.
Roket gövdesi sarmak için kullanılacak Ø20,00mm mile yağlı kağıt yapıştırılır.
  • Öncelikle dış çapı Ø20,00mm olan milin çevresine yağlı kağıt sarıp yapıştırıyoruz çünkü bunu yapmazsak sarım sonrası gövde milden ayrılmaz ve orada yapışıp kalır.
  • Dış çapı Ø20,00 mm olan mil kullanmamızın sebebi yaptığımız roket motorlarının dış çapının da bu ölçüye yakın olması aksi halde roket motorlarını gövdeye takamayız.
Gövde roket motorlarında olduğu gibi 1/1 tutkal+su karışımı ile ıslatıldıktan sonra Ø20,00mm mile sarılır.
Gövde roket motorlarında olduğu gibi 1/1 tutkal+su karışımı ile ıslatıldıktan sonra Ø20,00mm mile sarılır.
  • 1/1 oranında beyaz tutkal+su karışımı hazırlanır
  • Daha önce roket motorlarını sardığımız şekilde gövdeler sarılır ancak gövde daha uzun olduğu için sarmada zorluk yaşanabilir ve son aşamada bazı pürüzler olabilir.
  • Motor sarımında olduğu kadar burada bu kusurlar çok önemli değildir daha sonra kozmetik dokunuşlar ile oluşan sorunlar giderilebilir.
Sarıldıktan sonra kurumaya bırakılan iki adet model roket gövdesi.
Sarıldıktan sonra kurumaya bırakılan iki adet model roket gövdesi.
  • Sarma işleminden sonra kurumaya bırakılan 2 adet model roket gövdesi görülmektedir.
  • Oluşan potluklar daha sonra zımpara yardımı ile düzeltilecektir.
Kurumaya bırakılan model roket gövdeleri
Kurumaya bırakılan model roket gövdeleri
  • Roket gövdesinin iç çapı roket motorunun dış çapından 1-2mm daha geniş olursa ileride motor montajında sorun oluşmaz.
Model roket gövdeleri üzerinde oluşan potluklar kuruma sonrası zımpara ile düzeltilecektir.
Model roket gövdeleri üzerinde oluşan potluklar kuruma sonrası zımpara ile düzeltilecektir.
  • Roket gövdesinin uzunluğu kişinin tercihine kalmak ile birlikte ileride basınç ve denge merkezi hesaplamalarında etkili olacaktır ayrıca roket gövdesi ne kadar uzun ise o kadar ağır olacak ve o kadar alçak bir irtifaya ulaşabilecektir.
  • Roket gövdeleri 1-2 gün kendi haline ve düz bir zeminde kurumaya bırakılmalıdır.
  • Ben fon kartonunun uzun kenarından hiç kesim yapmadan gövdeleri sarıyorum bu size çok kalın gelebilir ancak iler ki aşamalarda bu kalınlığa ihtiyacımız olacak ayrıca çok ince gövde yapısı kuruma sırasında gövdenin yamulmasına sebep olacağından çok ince bir sarım yapılmamalıdır.
  • İşlemleri detayları için aşağıda ki videoyu izleyebilirsiniz.

 

2- Burun Konisinin Yapılması

Yapımı tamamlanmış boyaya hazır bir burun konisi görülmektedir.
Yapımı tamamlanmış boyaya hazır bir burun konisi görülmektedir.
  • Burun konisi roketin düz gitmesinde ve havayı yarmasında kritik bir göreve sahiptir.
  • Model roketlerde burun konisi yumuşak ahşap veya kağıttan yapılmalıdır asla sert malzemeler yada metal malzemeler kullanılmamalıdır.
  • Bir çok burun koni tipi olsa da biz kağıt ile yapılabilecek olan “konik” tip burun konisi yapacağız

A- Burun Konisinin Sarılması

Kurumaya bırakılan 3 adet burun konisi görülmektedir.
Kurumaya bırakılan 3 adet burun konisi görülmektedir.
  • Burun konilerini gövde de olduğu gibi
    • 150 gr fon kartonu
    • 1/1 su+beyaz tutkal karışımı kullanarak elde edeceğiz.
Burun konisi için kullanacağımız şablon ve ölçüler
Burun konisi için kullanacağımız şablon ve ölçüler
  • Her burun konisi için yukarı da görüldüğü gibi 130mm x 70mm dikdörtgen kesilir.
  • Yukarı da görüldüğü gibi bölümlere ayrılır ve konik şekilde katlanır.
Burun konisi sarma işlemi görülmektedir.
Burun konisi sarma işlemi görülmektedir.
  • Yukarıda ki gibi tutkal sürülmeden önce kağıt şekilde ki gibi kıvrılarak alıştırılır
  • Ardından burun konisi kıvırılır
Burun konisi sarma işlemi görülmektedir.
Burun konisi sarma işlemi görülmektedir.
  • Burun konisi sarıldığında yukarıda ki gibi burun konisinin uç kısmının kılavuz çizgisine denk gelmesi gerekir.
  • Sarma işlemi yapılında ıslak durumda olan burun konisi açılmaması için 1-2 dk elde parmak ile bastırılır ve iyice yapışması sağlanır.
Burun konisi görülmektedir.
Burun konisi görülmektedir.
  • İyice yapışması sağlanan burun konisi kendi halinde 1-2 gün kurumaya bırakılır.
  • Burun konisi sarılması ile ilgili detayları aşağıda ki videodan izleyebilirsiniz.

 

B- Burun Konisi ve Gövdenin Birleştirilmesi

Gövdeler ile düzgün bir biçimde birleştirilmiş burun konileri görülmektedir.
Gövdeler ile düzgün bir biçimde birleştirilmiş burun konileri görülmektedir.
  • Gövdemizi ve burun konisini yaptıktan sonra sıra bu koni ve gövdeyi birleştirmeye geldi.
  • Bu aşama biraz daha fazla el becerisi ve teknik gerektirmektedir.
  • Adımları anlayarak ilerlerseniz daha başarılı olabilirsiniz.
burun-govde-birlestirme-bolum1-2
Burun konisi ve gövdeyi birleştirmek için sulandırılmamış beyaz tutkal kullanılır
  • İhtiyacımız olan malzemeler
    • Roket gövdesi
    • Roket burun konisi
    • Beyaz tutkal ( sulandırılmamış)
burun-govde-birlestirme-bolum1-3
Gövde birleştirme öncesinde zımpara ile tesviye edilir.
  • Model roketin gövdesi birleştirme öncesinde 60 kum kalın bir zımpara ile tesviye edilir.
burun-govde-birlestirme-bolum1-4
Roket gövdesi tesviye edildikten sonra görülmektedir.
  • Gövdenin tek tarafı yukarıda görüldüğü gibi tesviye edilir.
  • Bu şekilde burun konisinin oturacağı bir alan oluşturulmuş olur.
  • Oluşturulan alanın açılı olduğuna dikkat edin.
  • Detaylar için aşağıda ki videoyu izleyebilirsiniz

 

burun-govde-birlestirme-bolum1-5
Gövdenin tesviye edilen kısmına bol miktarda beyaz tutkal sürülür
  • Roket gövdesinin tesviye edilen bölümüne bol miktarda beyaz tutkal sürülür
  • Bu şekilde burun konisini yerine oturtmak daha kolay olacaktır.
burun-govde-birlestirme-bolum1-6
Burun konisi yapıştırıcı tutkal sürüldükten sonra gövdeye takılır.
  • Burun konisi beyaz tutkal sürüldükten sonra gövdeye takılır
  • Yukarıda ki gibi düz bir alan üzerinde burun kısmı boşta olacak şekilde yatırılır ve ileri geri hareket ettirilir
  • Burun konisine hareket sırasında karşıdan bakılır ve burun tam merkeze getirilmeye çalışılır.
  • Bu aşama çok önemli olduğundan nasıl yapılacağını anlamak açısından mutlaka aşağıda ki videoyu izleyiniz.

 

burun-govde-birlestirme-bolum1-7
Roket gövdesine burun konisini düzgün şekilde oturtmuş amatör bir roketçi görülmektedir :)

burun-govde-birlestirme-bolum1-8
Kurumaya bırakılan model roketler görülmektedir.
  • Burun konisi düzgün oturtulduktan sonra kuruma esnasında kayma olmaması için model roketler yukarıda ki şekilde dik bir konumda sabitlenir.
  • 2-3 gün içerisinde tam kuruma elbette hava sıcaklığına bağlı olarak gerçekleşecektir.
  • Mutlaka tam kuruma olmasını bekleyin, kurumadan diğer aşamaya geçmek yaptığınız çalışmanın çöpe gitmesine sebep olabilir.
burun-govde-birlestirme-bolum1-9
Kuruma sonra burun konumunun göz ile kontrolü
  • Kuruma sonrası roket gövdesinden içer baktığınızda yukarıda ki gibi burun ucundan giren ışığın tam merkezde yada merkeze yakın olması gerekmektedir.
  • Eğer gördüğünüz görüntü buna yakın ise yaptığınız işlem başarılı yani burun konisi tam düz bir şekilde yerine oturtulmuş demektir.
burun-govde-birlestirme-bolum1-10
Fazlalıklar kesilir
  • Kuruma sonrası öncelikle fazlalıklar kaba bir şekilde yukarıda ki gibi kesilir.
burun-govde-birlestirme-bolum1-11
Modelci seti gayet kullanışlı ürünler içermektedir.
  • Bu işlemi ve benzeri el işi işlemleri yapmak için yukarıda ki el aleti setini alabilirsiniz.
  • İçerisinde bol miktarda modelcilerin işini görecek malzemeler bulunmaktadır.
burun-govde-birlestirme-bolum1-13
Fazlalıkların kabaca kesilmesinden sonraki durum görülmektedir.
  • Model roketlerimiz yukarıda ki şekle gelene kadar kaba bir kesim yapmaya devam ediyoruz.
  • Bu aşamada ne kadar çıkıntı az kalırsa zımpara aşaması o kadar kolay gerçekleşecektir.
burun-govde-birlestirme-bolum1-12
60-80-2000 kum zımpara kağıtları kullanılır
  • Kaba kesim bitikten sonra ince işleme sıra geldi
  • Yukarıda görüldüğü gibi 3 tip zımpara kağıdına ihtiyacımız vardır
    • 60 kum (çok kalın)
    • 80 kum
    • 2000 kum (çok ince)
burun-govde-birlestirme-bolum1-14
60 ve 80 kum zımpara sonrası durum
  • Öncelikle kalın parçalardan kurtulmak için 60 kum zımpara kağıdı ile zımpara yapılır
  • Sonrasında 80 kum ile model roket yukarıda ki duruma getirilir.
burun-govde-birlestirme-bolum1-15
2000 kum zımpara sonucu pürüzsüz yüzeyler görülmektedir.
  • Son aşamada 2000 kum zımpara kağıdı ile pürüzsüz bir yüzey elde edilir.
  • Bu aşamada sabırla zımpara yaparak pürüzsüz bir yüzey elde etmelisiniz çünkü hızla yapar geçerseniz boya bölümünde kötü bir görüntü elde edebilirsiniz.
  • Zımpara işlemi ile ilgili detaylar için aşağıdaki videoyu izleyebilirisiniz.

 

C- Burun Konisi Ahşap Parçanın Yapılması

burun-govde-birlestirme-bolum2-1
Burun konisinde kullanılacak olan ahşap parçalar görülmektedir.
  • Burun konisine kurtarma tertibatı açıldığında gövde-burun ve kurtarma tertibatı arasında bağlantı olması için bir şok kordonu bağlanır. Bunun olabilmesi için bu ahşap parça gereklidir.
  • Bunun dışında burunun gövdeye takılabilmesi içinde bu parça gereklidir.
  • Bu parça hafif yumuşak bir ahşaptan yapılabileceği gibi, kağıttan sararak yada şamandıra mantarından da yapılabilir ancak bence en iyi çözüm ahşaptan bir tornada yapmaktır, bu şekilde ölçüyü istediğimiz gibi ayarlayabiliriz.
burun-govde-birlestirme-bolum2-2
Dikdörtgen tahta parçası 4 çeneli mengene aynaya bağlandı.
  • Yapacağımız parçanın dış çapı   Ø 19,50mm olmalıdır.
  • Buna göre bu ölçüden daha büyük bir malzeme kullanabilirsiniz.
  • Ben dikdörtgen bir tahta parçası kullanıyorum ancak dikkat edileceği gibi dikdörtgen parçalar için 4 çeneli mengene ayna gereklidir, 3 çeneli aynaya dikdörtgen parça bağlamaya kalkarsanız parça yerinden fırlayarak yaralanmanıza sebep olabilir.
burun-govde-birlestirme-bolum2-3
Ahşap malzeme HSS kalem ile işlenebilir.
  • İşlem için HSS kalem kullanılabilir.
  • Yukarıda bileme yapılarak uç açılmış HSS kalem görülmektedir.
burun-govde-birlestirme-bolum2-4
Dikdörtgen parça işlenerek Ø19,50 mm ye düşürüldü.
  • Parça işlenerek Ø19,50mm ye düşürüldü .
  • Şimdi bu silindirik parça ayrılacak boydan kesim yapılacak.
  • Parçayı aynadan almadan önce zımpara kağıdı ile zımpara yaparak yüzeyleri düzeltebilirsiniz.
burun-govde-birlestirme-bolum2-5
Ø19,50 mm çapında ki parçadan 35mm lik parçalar kesilir.
  • Parça boydan 35mm uzunluğunda kesilir.
  • İşlem detayları için aşağıda ki videoyu izleyebilirsiniz.

 

D- Ahşap Parçanın Burun Konisine Montajı

burun-govde-birlestirme-bolum3-1
Tamamlanmış bir burun konisi görülmektedir.
  • Bu bölümde burun konisini toparlayarak tamamlayacağız
burun-govde-birlestirme-bolum3-2
Zımpara kağıdı ile ahşap parçada kalan kesim çapakları temizlenir.
  • İlk olarak kesilen ahşap parçadaki çıkıntılar zımpara kağıdı ile temizlenir.
burun-govde-birlestirme-bolum3-3
3mm matkap ucu ile delinen ahşap parçaya uygun boyutta piton vida takılır.
  • İlk olarak ahşap parçanın ortasını kalem ile çizip 3mm matkap ucu ile deliyoruz
  • Sonrasında bu deliğe uygun çapta “piton vida” takıyoruz.
  • Çengelin ucu açık yada kapalı olabilir bu bir sorun değil ayrıca 3mm den daha ufak piton vida bulabilirseniz onlarda olur ancak delik çapını buna gör düşürmeniz gerekir.
  • Bu delik tornada da delinebilirdi ancak çok hassasiyeti olmadığı için el matkabı ile de delinebilir.
burun-govde-birlestirme-bolum3-4
Burunu gövdeden ayırmak için kullanılacak malzemeler
  • Gövdeyi sarmak için kullandığımız Ø20,00mm mili şimdi burunu gövdeden düzgünce ayırmak için kullanacağız.
  • Yukarıda görüldüğü gibi kağıt banda, falçataya ihtiyacımız vardır.
burun-govde-birlestirme-bolum3-5
Burun gövdeden düzgünce ayrıldı.
  • İlk olarak Ø20,00mm mil model roketin içine sokulur ve sonuna kadar ittitirilir.
  • Gövde ile burun konisi birleşim çizgisinden 20mm aşağı inilir ve oraya bir çizgi oluşturacak şekilde kağıt bant sarılır ( yukarıda görülmektedir.)
  • Kağıt bandın üst kısmından falçata biraz fazla açılarak ileri geri hareketler ile acele etmeden kesilir.
  • Birden fazla model roket yapıyorsanız kestiğiniz burun ve gövdeye ortak numara vermenizi öneririm böylece birbirini tamamlamakta sorun oluşturmaz.
  • Yukarıda anlatılan kesme işlemini daha iyi anlamak için aşağıda ki videoyu izleyebilirsiniz.
burun-govde-birlestirme-bolum3-6
Bitmiş burun konisi.
  • Ahşap parçanın vida takılı olmayan tarafına beyaz tutkal sürülür
  • Ahşap parçanın 15mm si burun konisinin dışarısında kalana kadar içeriye ittirilir.
  • Bu şekilde kurumaya bırakılır.
  • Detaylar ve işlemleri daha iyi anlamak için aşağıdaki videoyu izleyebilirsiniz.

 

3- Kanatçıkların Yapılması

kanatcik-yapimi-1
kanatcik-yapimi-1
  • Bu bölümde model roketimizde kullanacağımız kanatçıkların hesaplamasını ve yapımını göreceğiz.
  • Kanat malzemesi olarak ben sıkıştırılmış kavak kontrplak seçtim hem ucuz, hem hafif hem de işlenmesi oldukça kolay.
  • Bazı model roketçilerin balsa kullandıklarını da gördüm ancak balsa oldukça pahalı bir malzeme.
  • Ahşap yerine mukavva da kullanılabilir ancak kesinlikle metal ve plastik kullanılmamalıdır.
  • Ben kanat tipi olarak delta tip kanadı kullanıyorum.

A- Kanatçıkların Kesilmesi ve Tesviye Edilmesi

kanatcik-yapimi-2
Ham kavak kontrplak görülmektedir.
  • Kanatçık yapımına başlarken yukarıda görüldüğü gibi
    • L cetvele
    • Kumpasa
    • Çizim için cetvele ihtiyacımız vardır.
kanatcik-yapimi-3
Kanatçık boyutları gövde dış çapına göre hesaplanır.
  • Kanat ölçüsünü belirlerken gövde dış çapını referans alıyoruz.
  • Yukarıda görülen hesaplama sistemine örnek olarak
    • Roket gövde dış çapı Yani “D” = 20,00 mm ise
    • 2D yazan yerlerin ölçüleri de 40,00 mm olmalıdır.
    • Roket dış çapını kumpas ile ölçmenizde fayda vardır.
kanatcik-yapimi-4
Kanatlar yukarıdaki gibi birleşik çizilirse malzemeden daha az fire verilerek en çok kanatçık elde edilir.
  • Malzemede kesim çizimini yukarıda ki şablona uygun olarak yaparsanız malzemeden en fazla verimi alırsınız aksi takdirde çok fazla fire oluşacaktır.
kanatcik-yapimi-5
Düzeltilmiş kavak levhaya çizilmiş 56 adet kanatçık görülmektedir.
  • Tek seferde kesim için çizimi yapılan kanatçıklar görülmektedir.
  • Bu şekilde eldeki ahşap plakadan en az fire ile en yüksek verim elde edilebilir.
kanatcik-yapimi-6
Bu kesimler için her yöne kesim yapabilen silindirik kesim bıçağınız olması gerekir düz bıçak ile açılı kesim yapamazsınız.
  • Kesim için kıl testere makinesi kullanıyorum.
  • Falçata ile yada el kıl testeresi ile de kesim yapılabilir.
kanatcik-yapimi-7
Kabaca kesilmiş olan kanatçık yığını görülmektedir.
  • Kesimleri yapılan kaba parçaların tesviye edilmesi gerekir.
kanatcik-yapimi-8
Kaba kesilen kanatçıklar tesviye edilecektir.
  • Tesviye işlemi için
    • 80 kum zımpara kağıdı
    • Zımpara yaparken takoz olarak kullanılacak bir parça
    • İşkence gerekmektedir.
kanatcik-yapimi-9
8-10 adet kanatçık bir araya getirilip işkence ile sıkıştırılır böylece zımpara işleminde oynama veya kayma olmaz.
  • Yukarıda ki gibi kesilen parçalar aşırı olmamak şartı ile işkence ile bir arada tutulur
  • Sağda beyaz çerçevede içerisinde ki gibi takoz çevresine zımpara kağıdı sarılır bu şekilde yapılacak tesviye tam düz olur aksi takdirde dalgalanmalar oluşur.
kanatcik-yapimi-10
Takoz ile sabitlenerek zımparalama işleminin güzel sonucu yukarıda görülmektedir.
  • Tesviyesi güzel bir şekilde yapılmış temiz kanatçıklar görülmektedir.
kanatcik-yapimi-11
Kanatçıkların hücum ve firar kenarları yukarıdaki gibi 45° açı verilerek zımparalanır.
  • Kenarlar temizlendikten sonra yukarı görüldüğü gibi köşeler 45° eğimli olarak zımparalanır.
  • Bu roketin uçması sırasında enerji anlamında bir avantaj sağlar
  • Bunu ben eli ile takoz yardımı ile yapıyorum bu boyutta bir roket için özel aparat ve araçlar yapmak bence çok mantıklı değil.
  • Sonuç olarak bu sadece tekniği bilmek ve böyle bir çalışmanın yapılmasını anlatmak içindir yoksa bu işlemin kazandıracağı enerji bu boyda ki bir rokette dikkate bile alınmayacak kadar küçüktür.

 

B- Kanatçıkların Gövdeye Montajının Yapılması

kanatcik-yapimi-12
Kanatçıklar düzgün şekilde gövdeye montajlanmalıdır.
  • Bu bölümde yaptığımız kanatçıkları doğru şekilde modelimize montajlamayı göreceğiz.
  • Ben 4 adet kanatçık kullanıyorum ve hesaplamalarımı buna göre yapmaktayım.
  • Bu aşamada hassas çalışmayı gerektirir çünkü kanatların hatalı montajı doğrudan roketin kararlılığını etkiler.
kanatcik-yapimi-13
Kanatçık kılavuzu görülmektedir.
    • Yukarıda görülen şablon model roket gövdesinde kanatçıkların takılacağı yerlerin tespit edilmesini sağlar
    • Bu çıktıyı aşağıdaki PDF dosyasından elde edebilirsiniz
    • Kanatçık Kılavuzu PDF

      Bağlantıyı Görmek İçin Giriş Yapın ya da Ücretsiz Üye Olun

  •  
kanatcik-yapimi-14
Uygun yada yakın çap daire çizgisine roket gövdesini oturtarak dört çizginin denk geldiği yerlere işaret konur
  • Model roket gövdesi çizilen çemberlerin ortasına konur ve 4 yana uzanan çizgilerden gövdeye işaret konur
  • Bu şekilde 4 adet kanadın yeri doğru şekilde belirlenir.
  • Bu aşamada yapıştırma işlemi hızlı yapıştırıcı ( Japon yapıştırıcısı) ile yapılacaktır.
kanatcik-yapimi-15
Kanatlar ilk başta ço kaz japon yapıştırıcısı ile tutturulur
  • Konulan işaretler küçük L cetvel ile düz bir şekilde uzatılır.
  • Yukarıda ki gibi çizgiler merkezlenerek az bir yapıştırıcı ile geçici olarak tutturulur.
  • Yapıştırıcıyı mutlaka az kullanın çünkü bu aşamada sadece basınç merkezi hesaplaması için bunu yapıyoruz hesaplama istediğimiz gibi çıkmaz ise kanatlar sökülüp konumları değiştirilebilir.
  • Tüm hesaplamalar bittikten sonra kanatlar sağlamlaştırılacaktır.
kanatcik-yapimi-17
En son aşamada kanatların her iki yanına beyaz tutkal sürülmelidir.(basınç merkezi hesaplandıktan sonra)
  • Yapıştırma işleminden sonra göz ile de kontrol yapmayı unutmayın.
  • İşlemleri ne kadar titizlikle yaparsanız sonuç doğal olarak o kadar başarılı olacaktır.

 

4- Rampa Kulpunun Yapılması

rampa-kulpu-yapimi-1
Sarılmış rampa kulpu görülmektedir.
  • Rampa kulpu, model roketin ateşleme esnasında rampadan düz olarak çıkmasına olanak sağlar.
  • Rampa ile roketin bağlantısını imkanlı kılar.
  • Rampa kulpunu da model roket gövdesi gibi beyaz fon kartonundan sararak yapmaktayım.

A- Rampa Kulpunun Sarılması

rampa-kulpu-yapimi-2
Her seferde tek tek yapmak yerine bir plaka fon kartonundan rampa kulpu yaparsanız uzun süre size yetecektir.
  • Beyaz fon kartonundan 100mm X 50mm ebadında parçalar kesilir.
rampa-kulpu-yapimi-3
Rampa kulpu sarımı için rampa çubuğunu kullanabilirsiniz.
  • Sarma işlemi için 1/1 su+beyaz tutkal karışımı kullanılır
  • Sarma işlemi için rampada kullanılacak Ø5mm çapa sahip mil kullanılır.
rampa-kulpu-yapimi-4
Sarımdan önce mutlaka yağlı kağıt sarın bu hem boşluk sağlayacak hemde sarımın milden rahatça çıkmasına imkan verecektir.
    • Mil ile sarma yapmadan önce mutlaka 2mm kalınlık yapacak kadar mile yağlı kağıt sarılır.
    • Bu yapılmaz ise sarılan rampa kulpları kururken daralır ve bir daha 5mm mile geçmez yada çok aşırı sıkı olarak geçer.
    • Bu şekilde sıkı rampa kulpu olan roketinde rampadan ayrılması mümkün değildir.

 

B- Rampa Kulpunun Montajı

rampa-kulpu-yapimi-6
Montajlanmış rampa kulpu görülmektedir.
  • Sarıp kuruttuğumuz rampa kulpunu bu bölümde model roket gövdemize montajlayacağız.
  • Ben uzun ve tek rampa kulpu kullanıyorum isteğe göre 2 adet kısa da kullanılabilir ancak bu boyutta bir roket için 1 adet yeterli olacaktır.

 

rampa-kulpu-yapimi-5
Rampa kulpu için referans çizgisi çizebilir yada rampa mili ile ayarlama yapabilirsiniz.
  • İlk olarak yukarıda ki gibi kanat kenarı hiza alınarak L cetvel ile düz bir çizgi uzatılır
rampa-kulpu-yapimi-7
Rampa kulpu yarın kağıt bant ile ortasından gövdeye yapıştırılıp düzeltilir sonrasında beyaz tutkal ile yapıştırılır. Tutkal kuturunca bant çıkarılır.
  • Rahat hareket ettirmek için biraz bolca beyaz tutkal sürülür
  • Çizgi rampa kulpuna teğet olacak şekilde çizgiye göre hiza alınarak düz olarak yapıştırılır.
  • Yapıştırma sonrası kendiliğinden oynamaması için kağıt bant ile kuruyana kadar sabitlenir.
rampa-kulpu-yapimi-8
Rampa kulpu gövde ile aynı hizaya bakmalıdır. Eğer gözle görülecek bir yamukluk var ise söküp yeniden yapıştırın.
  • Yapıştırma sırasında ve sonrasında bazı noktalara dikkat edilmelidir
    • Rampa kulpu mutlaka çizgiyi takip etmeli yani düz yapıştırılmalıdır
    • Yukarıda ki gibi karşıdan bakıldığında arkası açık olmalı roket kanatçığına denk gelmemeli
    • Yapıştırma sırasında rampa kulpunun içine tutkal girmesi olabildiğince engellenmelidir.
    • Rampa kulpu gövde uzunluk merkezine takılabilir.
rampa-kulpu-yapimi-9
Kurumaya bırakılmış rampa kulpu ve roket gövdesi
  • Bu şekilde tutkal iyice kuruyana kadar beklenir ve iyice kuruduğundan emin olunduktan sonra kağıt bant çıkarılmalıdır.

 

5- Basınç Merkezi ve Denge Merkezinin Hesaplanarak Değerlendirilmesi

basinc-merkezi-1
Denge merkezi hesaplarken özellikle ağırlık yapacak malzemeler rokete takılmalıdır.
  • Bu bölümde roket daha doğrusu hareketli her araç için vaz geçilmez olan denge ve basınç merkezi hesaplamalarını yapıp konumları hakkında yorumda bulunacağız
  • Denge merkezi ve basınç merkezi arasında uyumsuzluk olması durumunda roketin düz gitmesi mümkün değildir.
  • Temel kuralımız
    • Basınç merkezi daima en az gövde çapı kadar denge merkezinden geride olmalıdır( kanatçıklara doğru)
basinc-merkezi-2
İp kement gibi bağlanır ve ileri-geri hareketler ile roketin denge merkezi bulunur.
  • İlk olarak denge merkezini hesaplayacağız
  • Denge merkezi CG olarak gösterilir yani “Center Gravitiy” nin kısaltmasıdır.
  • Denge merkezini mekanik olarak hesaplıyoruz bunun için roketimizde dengeyi etkileyecek ağır parçalarını takıyoruz, burun konisi ve roket motoru gibi
  • Bundan sonra yukarıda ki gibi ince bir iplik ile bir kement hazırlayıp gövdeye geçiriyoruz
  • Adım adım ileri geri oynatarak roketin tam yere paralel dengede olduğunu konumu bulmaya çalışıyoruz.
  • Dengede olduğunu konuma işaret koyuyoruz
basinc-merkezi-3
Türkiye Cumhuriyetinde halka açık yerli-milli  ilk roket programlarından birisi olan “Basınç Merkezi Hesaplama” programına “Çevrimiçi Programlar” menüsünden ulaşabilirsiniz.
  • Basınç merkezini bunun için yazdığım çevrim içi program ile hesaplıyoruz
  • Basınç Merkezi Hesaplama programına buradan ulaşabilirsiniz.
  • Gerekli verileri girdiğimizde CP yani “Center Pressure” Basınç merkezini hesaplamış oluyoruz
  • Bu merkezinden denk geldiği yeri gövde üzerinde işaretliyoruz.
  • Yapılan ölçümler daima burunda kanatçıklara doğru gitmektedir.
basinc-merkezi-4
Roket üzerinde merkezler ölçüldükten sonra işaretlenerek değerlendirilir
  • Yukarıda görüldüğü gibi basınç merkezi denge merkezinden yaklaşık 40 mm daha geride bunun anlamı roketimizin tasarımı son derece dengelidir.
  • Roket gövde dış çapı 24,00mm olduğu için en az 24 mm de geride olması gerekirdi yani 24,00mm ve üstü bizim için doğru bir tasarımdır.
  • Eğer sonuç istediğimiz gibi olmasaydı kanatları ileri geri alarak hesaplamalarımızı tekrar edecektik ancak genelde roket kanatçıklarını geriye almak basınç merkezini geriye çekeceği için ilk denenmesi gereken de budur.
  • Şimdi işlemlere devam edebiliriz.

 

6- Motor Kundağının Yapılması

motor-kundagi-1
Motor kundağı, fırlatma esnasında roket motorunun gövde içerisinde sağlam şekilde durmasını sağlar
  • Motor kundağı aslında adında da anlaşılacağı üzere motorun roket gövdesine takılmasını sağlayan bir parça
  • Bir çok tipi mevcut bende kendime göre ve bu boyutta bir model rokete göre bir motor kundağı geliştirdim.

A- Motor Kundağının Sarılması

motor-kundagi-2
Motor kundağı yüksek ısı ve basınca maruz kalacağı için kraft kağıdından sarmak daha mantıklıdır.
  • Motor kundağının gövde içine tutunacak parçasını tıpkı roket motoru kılıfı sarar gibi 1/1 tutkal su karışımı kullanarak sarıyoruz
  • Sarma işlemi için
    • 20mm X 590mm uzunluğunda şerit şeklinde kraft kağıt kullanıyoruz
    • Sarma için roket motoru kılıfı sarmak için kullandığımız mili kullanacağız
motor-kundagi-3
Sarılmış kundak parçası görülmektedir.
  • Yukarıda görüldüğü gibi sarma işleminden önce mile 1-2 tur yağlı kağıt sarmak parçayı milden çıkartmayı çok kolaylaştıracaktır.
  • Parçayı sardıktan sonra kuruması için bekliyoruz
  • Eğer sarma işlemi ile uğraşmak istemiyorsanız önceden test ettiğiniz boş motor kılıflarını da 20 mm parçalar halinde keserek kullanabilirsiniz.
motor-kundagi-4
Çelik telin aynısını aşağıdaki DIN kodunu arattırarak internette veya malzeme satıcılarından bulabilirsiniz.
  • DIN 17223-1-B / EN 10270-1-B kalite 0,90mm yaylık çelik telden 145mm kesilir.(bu tel ısıl işlem gerektirmez)
  • Bu tel roket motorunun fırlamasını engelleyecektir.
  • Burada kullanılan tel yukarıda belirtilen standartlarda bir çelik teldir herhangi bir inşaat teli değildir.
  • Yaylık çelik telin en büyük özelliği sertliği yanında esnek olması bu şekilde anlık şokları sönümleyecektir.
  • Kesim için eski bir yan keski kullanıyorum çünkü tel çok sert olduğu için yan keskinin ağzını bozmaktadır.
  • !!!Bu tel ile çalışırken çok dikkat edin. Kesim yaparken veya çalışırken ellerinizde ve gözünüze gelirse görme kaybı yaratacak tehlikeler ortaya çıkaracaktır. Bu sebeple çalışırken çok dikkatli olun eldiven ve gözlük kullanın!!!
motor-kundagi-5
Çelik telin bir ucu pense ile görüldüğü gibi çengel durumuna getirilir.
  • Kesilen telin ucu pense ile bükülerek yukarıda ki duruma getirilir.
  • Bu şekilde sardığımız parçaya bu bölümden çengel gibi çelik teli takabileceğiz.
motor-kundagi-6
Sarılan kundakta delik açmak için kalın bir yorgan dikiş iğnesi gerekir.
  • Teli sarılan kağıttan geçirmek için 2 adet delik açmamız gerekir
  • Bunun için büyük yorgan iğnesi ve dikiş yüzüğü kullanıyoruz
motor-kundagi-7-1
Acele etmeden ve aşırı bastırmadan yavaşça deliği açın aksi halde ciddi yaralanmalar yaşanabilir.
  • Yukarıda ki gibi kağıt parçaya 2 adet delik açıyoruz
  • Ancak bunu yaparken iğneye çok ama çok dikkat edin yoksa ciddi yaralanmalara sebep olabilir.
motor-kundagi-8-1
Açılan delikten çelik tel geçirildikten sonra diğer deliğe çengel yapılan uç yukarıdaki gibi gömülür bu telin kundak parçasından sıyrılmasını engelleyecektir.
  • Yukarıda görüldüğü gibi açılan 2 adet delikten daha önce ucunu çengel yaptığımız bölüm kağıt parçaya takılır diğer ucu düz olarak bırakılır.
  • Diğer uç ileride şekillendirilecektir.

 

B- Motor Kundağının Montajı

motor-kundagi-10
Motor kundağı motajlanırken görülmektedir.
  • Yukarıda montajlanmış motor kundağı görülmektedir.
  • Motor kundağının yeri roket motorunun da yerini belirlediğinden denge merkezine doğrudan etki eder.
motor-kundagi-11
Gövde sarma mili ile yukarıdan batırılarak kundağın istediğimiz ölçüye gelmesi sağlanır. Sonrasında mil üzeri bantlanır böylece diğer roketler için yine bir ölçüm yapmak zorunda kalmazsınız.
  • 20 mm lik mil 125 mm gövdeye üsttten yerleştirilir.
  • Alt kısımdan da motor kundağı mile yapışana kadar ileriye iktirilir.
  • Bu durumda dikkatlice motor takılır motor tam takıldığında 10mm si dışarıda kalması gerekir.
motor-kundagi-9
Kundan parçası üstten ve alttan uzun bir çubuk ile iyice tutkallanır. BU DURUMDA ÇELİK TELE ÇOK DİKKAT EDİN ! GÖVDEYE BAKMAK İÇİN DALGINLIKLA YÜZÜNÜZÜ TELE YAKLAŞTIRMAYIN !
  • Motor çıkarıldıktan sonra kundağın yeri tekar teyit edilir ve hem alttan hemde üstten gövde içine çok bulaştırmadan beyaz tutkal sürülür ve kurumaya bırakılır
  • !!Bu işlemler sırasında çelik telin ucu düz olduğundan lütfen gözlerinize dikkat edin mutlaka gözlük ile çalışın!!
  • Yukarıda gövdenin alt tarafından motor kundağının tutkallandığı görülmektedir.
motor-kundagi-12
Üst taraftanda kundak iyice tutkallanır. İyice yapışması sağlanmaz ise roket motoru ateşlendiği anda içinden fırlayabilir.
  • Yukarıda roket gövdesinin üst bölümünden motor kundağına sürülen beyaz tutkal görülmektedir.
  • İki yönlü beyaz tutkal sürülür ve çok iyi kuruması için kendi halinde gerekirse bir hafta kurumaya bırakılır.
  • Kundağın çok sağlam yapışması gerekir çünkü roket motoru ateşlendiği ilk anda bütün gücü motor kundağı yüklenir.
  • Eğer iyi yapışma olmazsa ilk anda motor kundağı yerinden koparıp roketin içinden fırlayabilir yani yapılan çalışma başarısız olur.
motor-kundagi-13
Telin dışarıda kalan kısmı motoru tutabilmesi için yukarıda ki gibi pense ise bükülür.
  • Yapıştırma işlemi bitip kuruma gerçekleştirdikten sonra çelik telin ucu yukarıda ki gibi bükülür.
  • Bunun amacı roket motorunu aşağıdan da kavramaktır.
  • Bunun nasıl yapıldığını ve diğer detayları anlayabilmek için mutlaka videoları izleyiniz.
motor-kundagi-14
Tel yana alınır ve motor gittiği yere kadar iyice bastırılır.
  • İlk aşamada roket motoru gövdeye yerleştirilir ve kundağa oturması için iyice bastırılır
  • Kesinlikle arada boşluk kalmamalıdır.
motor-kundagi-15
Pense yardımı ile tel çekilir ve nözüle oturtulur böylece roket motoru montajı yapılabilir.
  • Son aşamada bir pense yardımı ile ensek olan çelik tel tutup çekilerek roket motorunda ki boşluğa yukarıda ki gibi oturtulur
  • Artık bu şekilde roket motoru sağlam bir biçimde yerine yerleştirilmiş demektir.
  • Ayrı şekilde roket motorunu yerinden çıkartırken bir pense yardımı ile çelik tel esnetilerek yan tarafa alınır ve roket motoru yerinden çekilerek çıkartılır.

 

7- Model Roketin Boyanması

model-roket-boyama-1
Model roketi ateşleme sonrasında gökyüzünde daha rahat görebilmek için ben kontrastı yüksek floresan renkler seçtim.
  • Roketin boyanması şart değil ancak fırlatma sonrası gökyüzünde görülmesini kolaylaştırmaktadır.
  • Sprey boya kullandığım için ağırlık açısından çok fazla bir fark yaratmamaktadır.
model-roket-boyama-2
Boya işleminden önce boyama yapılacak alanı yukarıdaki gibi kaplarsanız boya sonrası temizlik çok kolay olur.
  • Boyama yapacağınız alanı eski gazeteler ve kağıt bant ile izole ederseniz çevreyi de boyamamış olurusunuz.
  • İşlem bittiğinde de bu kağıtları etrafa bulaştırmadan toplayıp atabilirsiniz.
model-roket-boyama-3
Ahşap ve kağıt için astar ve diğer boyalar görülmektedir.
  • Boyama işlemi için yukarıda üç tip sprey boya ve kağıt bant görülmektedir.
  • Bu boyalardan biri beyaz astardır. Astar kullanılmasını tavsiye ederim çünkü boyanacak yüzey ham kağıt ve ahşap olduğundan dolayı diğer boyaları emer bu sebeple çok fazla kat boyamanız gerekebilir.
  • Astar sonrası 1-2 kat yeterli olacaktır.
  • Diğer sarı ve turuncu boyaları özellikle kontrası yüksek floresan sarı ve floresan turuncu aldım
  • Kontrastı yüksek renkleri gökyüzünde görülmesi daha kolay olabilir.
model-roket-boyama-4
Boyamaya hazır roket gövdeleri görülmektedir.
  • Boyanmaya hazır model roketler görülmektedir.
  • Boya öncesi tüm hazırlıkları bitirin. Çok pürüzlü olan kısımları en ince kum zımpara ile zımparalayın.
  • Yapıştırılması gereken yerleri yapıştırıp kurutun boya sonrası bu tarz işlemleri yapmak daha fazla zaman gerektirecektir.
model-roket-boyama-5
Model roket gövdelerine astar boya atılırken
  • Gövdeler yukarıda ki gibi dizilerek astar boya atılır.
  • Kuruduğundan çevrilerek diğer kısımlarda boyanır.
  • Bu şekilde adım adım astar boyama işlemi tamamlanır.
model-roket-boyama-6
Burun konilerine astar boya atılırken
  • Burun konileri çengellerinden tel ile asılarak kolayca boyanabilirler.
model-roket-boyama-7
Bazı kanatlar turuncu bazıları sarı boyandı bu tamamen size kalmış
  • Astar boya bittikten ve kuruduktan sonra renkli boyalar atılabilir.
  • Ben roketlerde kanatçık bölgesi ile orta bölümü farklı renklerde boyamayı tercih ettim.
model-roket-boyama-8
Burun konilerinin boyanması görülmektedir.
  • Burun konilerinin uç kısımlarında fazla boya damlacıkları görülmektedir.
  • Bu iyi bir işaret değildir bu tarz sonradan görsel olarak kötü sonuçlara yol açmamak için boyayı uzaktan ve acele etmeden yapın aksi durumda boya akmaları ve birikmeleri oluşacaktır.

 

8-Kurtarma Tertibatının Hesaplanması ve Yapılması

kurtarma-tertibati-1
Montajı tamamlanmış kurtarma tertibatı görülmektedir.
  • Bu bölümde roketimizin ateşleme sonrası güven ile yere inmesini sağlamak için bir kurtarma tertibatı yani paraşüt hesaplamasını ve üretimini yapacağız
  • Paraşütün açılması da roketin ateşlenmesi kadar önemlidir. Model roket sisteminde roketin tam başarılı sayılması için kurtarma tertibatının da çalışması gereklidir.

A- Kurtarma Tertibatının Hesaplanması

kurtarma-tertibati-2
Kurtarma tertibatı hesaplanmadan önce roketin toplam ağırlığı hesaplanmalıdır.
  • İlk olarak hesaplama yapabilmemiz için roketimizin ağırlığını hesaplamalıyız
  • Bunun için hassas terazi ile roket motoru, gövde ve burun konisini tartıyoruz.
kurtarma-tertibati-3
Toplam ağırlık terazi ile hesaplanır
  • Roket ile yaptığım tartımlar sonucunda benim roketim 84,90 gr olarak geldi.
  • Şimdi hesaplamalarımı bu ağırlığa göre yapacağım
kurtarma-tertibati-4
Türkiye Cumhuriyetinde ki halka açık ilk yerli-milli roket yazılımlarından biri olan “Roket Kurtarma Tertibatı Hesaplama” programı ile kurtarma tertibatınızın ebatlarını hesaplayabilirsiniz.
  • Hesaplama için çevrim içi programlardan “Roket Kurtarma Tertibatı Hesaplama” programını kullanacağız
  • Roket Kurtarma Tertibatı Hesaplama programına buradan ulaşabilirsiniz.
  • Yukarıda görüldüğü gibi roket ağırlığı 84,9 gr olarak girildi düşme hızı model roketlerde 3m/sn olduğundan 3 olarak girildi
  • Tertibat tipi şu an yapacağımız modelin boyutuna uygun olacağı için daire tip seçildi
  • Sağ alt kısımda kurtarma tertibatımızın ölçüsü 358,4mm olarak hesaplandı. Bu ölçüye göre kurtarma tertibatını yani paraşütü hazırlayacağız.

 

B-Kurtarma Tertibatının 2D Olarak Çizilmesi ve Şablon Oluşturma

kurtarma-tertibati-5
Herhangi bir 2D CAD programında hesaplanan çapın 1/8 i olacak şekilde bir dilim çizilir.
  • Paraşüt çapı 358 mm di ben onu 360mm olarak aldım
  • Yukarıda görüldüğü gibi önce 360mm çapında daire çizdim ve 1/8 ü kalacak şekilde kırptım
  • Bu çeyrek dilimi mastar olarak kullanacağız
  • Kullandığım program LibreCAD dir artık yavaş yavaş mantıksız lisans ücreti ve şartları olan programlardan açık kaynak kodlu programlara geçiş yapıyorum
  • Önümüzde ki süreçte LibreCAD ile de ilgili ders hazırlamayı düşünüyorum.
kurtarma-tertibati-6
Libre CAD ile 1:1 ( gerçek boyutta) çıktı alınması
  • Yukarıda ki gibi ilk olarak “Print Preview” düğmesine basılır
kurtarma-tertibati-7
Şablon dilimi görülmektedir.
  • Yukarıda ki gibi bir görüntü ekrana gelecektir.
  • Amacımız 1:1 e çıktı alarak çizdiğimiz ölçüde bir çıktı elde etmek
kurtarma-tertibati-8
1:1 seçilerek gerçek boyutta çıktı alınabilir.
  • İlk olarak 1:1 seçilerek çiziminin ölçü ile çıktının aynı orana gelmesi sağlanır
  • Sonrasında “Center the Page” düğmesine basılarak çizimin kağıdın merkezine gelmesi sağlanır
kurtarma-tertibati-9
Çıktı almaya hazır
    • Yukarı da A4 kağıdında çizdiğimiz şablon görülmektedir.
    • Şimdi yazıcıdan çıktı alabiliriz.
    • Yukarıda ki şablon çizimini çıktı almak için PDF’i aşağıdan indirebilirsiniz.
    • Kurtarma Tertibatı Şablon Dilimi-PDF

      Bağlantıyı Görmek İçin Giriş Yapın ya da Ücretsiz Üye Olun

       
  •  
kurtarma-tertibati-10
Şablon çıktı alındı
  • Aldığımız çıktıyı düzgün bir şekilde keserek 3mm mukavva üzerine yapıştıracağız.
kurtarma-tertibati-11
İnce kağıt ile çalışmak zor olacağından kağıdı mukavva üzerine koyarak işaretleyerek kesiyoruz böylece uzun ömürlü bir şablonumuz oluyor.
  • Yukarıda ki gibi aldığımız çıktıyı kesip mukavva üzerine yapıştırıyoruz
  • Kağıdın kaymaması için sağlam şekilde yapıştırılır.
  • Sonrasından mukavva kağıt referans alınarak kalem ile çizilir.

 

kurtarma-tertibati-12
Şablon dilimimiz hazır.
  • Yukarıda ki gibi paraşütümüzü keserken kullanacağımız 3mm den bir şablonumuz oldu.
  • Bu ölçüde paraşütler için üzerine ölçüsünü yazıp işiniz bittiğinde saklarsanız yakın ölçüde paraşütler için kullanabilirsiniz.

 

C- Kurtarma Tertibatının Yapılması

kurtarma-tertibati-13
Bu gibi ufak model roketlerde kurtarma tertibatı için ince hışır naylon kullanılır.
  • Paraşüt yapımı için hırdavatçılarda satılan boya işlerinde kullanılan ince hışır naylon kullanacağız
  • Paraşüt elbette bir çok malzemeden yapılabilir ancak roketin boyutunu dikkate alınca ince naylon en iyi seçenek gibi durmaktadır.
kurtarma-tertibati-14
Dilim kullanılarak yukarıdaki gibi çizim yapılır. 8 dilim tamamlanınca bir daire elde edilmiş olacaktır.
  • Yukarıda ki asetatlı kalem ile dilim dilim çizilerek bir daire oluşturulur
  • Dilim yapmamız da ki amaç şimdi daha iyi anlaşılmıştır.
  • Eğer tam çap yapsaydık çok daha büyük bir mukavva harcayacaktık ve sonrasında saklaması daha zor olacaktı.
  • Bu mantık ile çok daha büyük dairesel kurtarma tertibatlarını yapabiliriz.
kurtarma-tertibati-15
Paraşüt hazır sayılır.
  • Çizgiden dikkatlice kesilerek paraşüt oluşturulur.

 

kurtarma-tertibati-16
Paraşüt ipleri olarak çok fazla elektriklenmeye ve sağlam olan naylon-polyester iplik kullanılır.
  • Paraşüt ipi için çok fazla elektriklenme yapmayan ve kalın olmayan ancak sağlam olan polyester iplik kullanıyoruz.
  • Paraşüt bağlantısı için 30cm ip ten 4 adet kesilir.
kurtarma-tertibati-17
Bağlantı için ince şeffaf bant kullanılır fakat öncesinde yukarıdaki gibi ipe bir kaç düğüm atılır böylece ipin kolayca yerinden sıyrılması engellenir.
  • 4 Noktadan yukarıda ki gibi ipler yapıştırılır.
  • Yapıştırma için izole bant yada sağlam kağıt bant kullanılabilir.
  • Dikkatli bakarsanız ip düğüm atıldıktan sonra yapıştırılmıştır bu daha fazla tutunmayı sağlar.
kurtarma-tertibati-18
Paraşüt şimdi hazır
  • Yukarıda görüldüğü gibi paraşütümüz hazır.
  • İpler en ucundan birbirlerine bağlanır.

 

D- Kurtartma Tertibatının Gövdeye Montajlanması

kurtarma-tertibati-19
Kurtarma tertibatını gövdeye bağlamak için yukarıdaki gibi parça kesilir.
  • Kalın kraft kağıdından 40mm X 60mm parça kesilir.
kurtarma-tertibati-20
Bu parçaya 2 delik açılır ve şok kordonu olarak kesilen ip içerisinden geçirilir.
  • Kesilen parçaya yukarıda ki gibi 2 delik delinir
  • 50cm kesilen polyester iplik yukarıda ki gibi bu deliklerden geçirilir, bir kısmı dışarda bırakılır.
  • Parçanın diğer yüzüne beyaz tutkal sürülür
kurtarma-tertibati-21
Bolca tutkal ile yukarıdaki gibi gövde içerisine bastırılarak yapıştırılır.
    • Tutkal sürülen parça yukarıda ki gibi gövdeye yapıştırılır.
    • Parça burun konisinin parçası girebilecek kadar aşağı inmelidir.
    • Yapıştırma tüm parçada oluşmalı kesinlikle parçanın bir kısmı havada kalmamalıdır.
    • Son aşamada gövdeden çıkan “şok kordonu” diğer paraşüt ipleri ile bağlanır.
    • Böylece kurtarma tertibatımız hazırlanmış oldu.

 

9- Fırlatma Rampası

firlatma-rampasi-1
Fırlatma rampası ve fırlatmaya hazır roket görülmektedir.
  • Model roketin güvenle ateşlenmesi için bir fırlatma rampası yapacağız.
  • Bu rampa hem işlevsel olmalı hem de demonte yapılmalı
  • Fırlatma bittiğinde sökülüp toparlanabilmeli böylece saklama ve taşımada büyük kolaylıklar sağlayacaktır.

A- Fırlatma Rampası Tasarımı ve 3D Çiziminin Yapılması

firlatma-rampasi-2
Malzemeden ve zamandan tasarruf için 3D çizim ve tasarım yapılır.
    • İlk olarak rampayı bilgisayar ortamında tasarlıyoruz
    • Bu tasarımda oluşabilecek sorunları görerek gerekli imalatı yapacağız ve yaptıracağız.
    • Projeye başladığımda ücretli bir program kullanıyordum ama artık yavaş yavaş açık kaynak kodlu CAD programlarına geçme vakti geliyor.
    • Adım adım projede kullanılacak parçaların çizim ve ölçülerini göreceğiz.
    • Fırlatma Rampası 3D CAD Dosyaları

      Bağlantıyı Görmek İçin Giriş Yapın ya da Ücretsiz Üye Olun

       
  •  
firlatma-rampasi-3
Fırlatma rampası montaj resmi görülmektedir.
  • Rampa bir çok parçadan oluşmaktadır.
  • Rampayı demonte olarak tasarladım bu sebeple parça sayısında artış oldu.
  • İlk olarak 1 Numaralı parça olan rampa milini göreceğiz.

 

A1- Rampa Mili
firlatma-rampasi-4-1
Rampa mili3 parça olacak şekilde birbirine vidalanarak elde edilir.
  • Rampa toplamda yaklaşım 1m uzunluğundadır.
  • Ben bunu 3 e bölerek birbirine vidalı olacak şekilde tasarladım.
  • Bu şekilde fırlatma bittiğinde rampa mili rahat ve güvenli şekilde kaldırılabilecek
  • Parçaların ölçülerini göreceğiz sonraki aşamada imalatına değineceğim.
firlatma-rampasi-5
Rampaya sabitlene uzun vidalı uç görülmektedir.
  • Yukarıda alt parçanın teknik resmi ve fotoğrafları görülmektedir.
  • Fotoğraf ve resmi aynı yere koymamın sebebi aslında daha rahat anlaşılmasını sağlamak
  • 300mm lik milin bir tarafında M5 dış diş açılırken diğer tarafına da M3 iç diş açılmaktadır.
  • M5 diş açılan bölüm rampaya montaj için kullanılacaktır.
firlatma-rampasi-6
Rampa milinin ara parçası görülmektedir.
  • Orta parçanın iki tarafında erkek vaziyetindedir.
  • Her iki tarafa 5mm uzunluğunda M3 dış diş açılır.
  • Bu şekilde üst ve alt parçaya bağlanabilir.
firlatma-rampasi-7
Rampa milinin en üst parçası görülmektedir.
  • Üst parça tek tarafı düz şekilde diğer tarafında M3 iç diş çekilmiştir.
  • Düz olan kısımda çok fazla olmamak şartı ile pah kırılmıştır.
  • Bu şekilde 3 parça mil birbirine vida şeklinde takılarak tek parça 1m lik bir rampa mili oluşturmaktadır.
A2 – Ateş Yansıtıcı Parça
firlatma-rampasi-8
Roket ateşlendiğinde bu parçaya ısı çarpar ve aşağılara yayılması engellenir.
  • Ateş yansıtıcı parça
  • Roket motoru ateşlendiğinde ateş bu parçaya vurarak soğu bu şekilde hem toprağa hem de yerde ki diğer ekipmanlara zarar gelmesi engellenir.
  • Ortaya çıkan son bileşik toprağa veya canlılara zararlı olmasa da direk olarak toprağa gönderilmesi doğru olmayabilir.
  • Bu parça 1,50mm sacdan lazerde kestirildi bu parçalar ile ilgili tüm kesim dosyalarını “DXF” buradan indirebilirsiniz.
A3 – Mil Tutucu Parça
firlatma-rampasi-9
Fırlatma rampasının merkezine takılır ve rampada bu parçaya vidalanır.
  • Amacı rampa mili ile rampanın bağlantısını sağlamaktır.
  • M18 saplama(tij) den kesilerek tornada delindi ve M5 kılavuz çekildi.
  • Bu şekilde M5 olan kısma rampa mili takılacak, ufak resimde görüldüğü gibi M18 somunlar ile de rampanın ana gövdesine bağlanacaktır.
  • Bunu düz milden yapmak çok mantıklı değil çünkü M18 pafta çekmek hem zor hem de M18 ekipmanları büyük bir masraf olabilir.
A4 – Roket Konumlandırıcı
firlatma-rampasi-10
Fırlatma rampası mili üzerine takılır ve istenilen konumda vidası sıkılarak sabitlenir bu şekilde roket de bu parçaya dayanarak durur.
  • Roket rampaya takıldığında istenilen noktada sabitlenmesi için yukarıda görülen parçaya ihtiyaç vardır.
  • Ø12mm dış çapa sahip milden işlendi içerisine M6 imbus cıvata girecek şekilde kılavuz çekildi.
  • Ortada ki 6mm delik ise rampa milinin geçmesi için
  • Bu parça rampa milinden geçirildikten sonra imbus cıvata sıkıldığında sabitlenir roketide bu parçaya oturur ve daha fazla aşağıya gitmez.
  • Bu parçaya çelik tel ve krokodil takılarak ateşleme telinin ağırlığı alınabilir ben tel takılacak yeri yaptım ancak sonradan vazgeçtiğim için burada göstermedim.
A5 – Fırlatma Rampası Ayakları ve Merkez
firlatma-rampasi-11
Lazerde kestirilen ve abkant ile büktürülen parçalar. Bu parçalara somun perçin takılarak demonte olması sağlanır.
  • Rampanın geri kalan bölümleri görülmektedir.
  • Demonte olduğundan dolayı ayaklarda üç kademeli ve geçmeli olarak yapıldı.
  • Bu parçalar lazerde kesildi ve abkand ile büküldü.
  • Bu parçaların 3D-2D çizimleri ve imalat teknik resimlerini buradan indirebilirsiniz.

    Bağlantıyı Görmek İçin Giriş Yapın ya da Ücretsiz Üye Olun

     
  • İmbus cıvataların takıldığı parçalar somun perçindir bunların nasıl takıldığını anlamak ve diğer detaylar için mutlaka videoları izleyiniz.

B- Fırlatma Rampasının Yapılması

B1- Rampa Mili İşlemleri
firlatma-rampasi-12
Rampa mili merkezinden yavaşça ve dikkatlice delinir.
  • Bu bölünde fotoğrafların yanı sıra videoları daha iyi takip etmelisiniz.
  • Yapılan tasarıma uygun olarak fırlatma rampa parçalarının imalatını yapacağız.
  • Yukarıda rampa milinin yapımı görülmektedir.
  • Kılavuz çekmeden önce mil merkezinden tornada dikkatlice delinir.
firlatma-rampasi-13
Parça çekilecek uç görülmektedir.
  • Milin diğer uçta pafta çekilecek ölçüye kadar talaş alınır.
  • İşlem sırasında bor yağ kullanmanız iyi olabilir çünkü mil çok zorlanırsa ince olduğundan dolayı yamulabilir.
firlatma-rampasi-14
Pafta çekilmeden önce uygun ölçüye getirilir.
  • Pafta çekilecek ölçüye kadar talaş alınmış uç görülmektedir.
  • Bu uca pafta çekilirken diğer delinen uca da kılavuz çekilecektir.
firlatma-rampasi-15
Mil aynada ile pafta çekilir ancak makine çalıştırılmaz ayna eli ile çevirlmelidir.
  • Pafta çekim işlemi görülmektedir.
  • Torna durmuş vaziyettedir ve el  ile pafta çekilir
  • Pafta çekerken kesici yağ kullanırsanız daha rahat edersiniz.
  • Burada pafta nasıl çekilir bunu anlatmıyorum bilginiz yok ise bu konuda bilgisi ve tecrübesi olan kişilerden destek alın.
firlatma-rampasi-16
Çekilen pafta görülmektedir.
  • Pafta çekimi sonrası dişler görülmektedir.
  • Uygun ölçüde somun ile dişler kontrol edilmelidir.
firlatma-rampasi-17
Pafta ve kılavuz seti görülmektedir.
  • Daha önce ki konularda da belirttiğim gibi kılavuzlar 3 lü olarak satılır ancak bunlar birbirinin yedeği değildir.
  • Yukarıda görüleceği üzere
    • 1. sıradaki kılavuzda 1 çizgi
    • 2. sıradaki kılavuzda 2 çigi
    • 3. sıradaki kılavuzda ise çizgi bulunmaz.
  • Bunun anlamı deliğe ilk olarak bir çizgi olan kılavuz salınır sonra sırası ile 2 çizgi olan ve en son çizgisiz kılavuz salınır böylece delik tam olarak istediğimiz ölçüye gelir.
  • Metal malzemeler sert olacağından direkt çizgisiz kılavuzu deliğe salmak kılavuzun sıkışıp kırılmasına sebep olabilir.
  • Kılavuz işlemlerinde de kesici yağ kullanılmasını tavsiye ederim.
firlatma-rampasi-18
Delik delinen diğer uca kılavuz çekilir.
  • Kılavuz işlemi görülmektedir.
  • Kılavuz çekilecek parçayı kaymayacak şekilde sabitlerseniz kılavuzu çok daha rahat ve düzgün bir şekilde çekebilirsiniz.
  • Yukarıda görüldüğü gibi ben mengeneyi de işkence ile masaya iyice sabitledim.
  • Bu bölünde fırlatma rampası milinin imalat aşamalarını gördük.
  • Bu aşamalar 3 adet parça milin hepsinde ölçüsel olarak farklı olsa da yapılan aynıdır.
  • Yapılan işlemlerin detayları için aşağıdaki videoyu izleyebilirsiniz ayrıca teknik detaylar için CAD ve Teknik Resim dosyalarını inceleyebilirsiniz.

 

B2 – Roket Tutucunun Yapılması
firlatma-rampasi-19
Roket tutucu parçası merkezinden delininir.
  • Roketi rampa milinde istediğimiz konumda sabitlememiz için bu parçaya ihtiyacımız vardır.
  • Daha önce ortası delik olan bir parça malzemeyi değerlendirmek için roket tutucu yapmaya karar verdim.
firlatma-rampasi-20
Delik delmeden önce mutlaka punta matkap ucu ile kılavuz işareti verilir aksi halde düzgün bir delik delmek çok zor olur.
  • Delik işleminin doğru olabilmesi için ilk olarak punta matkap ucu ile parça işlenmeye başlanır.
firlatma-rampasi-21
Sonrasında matkap ile parça delinir.
  • Sonrasında bor yağı vererek matkap ucu ile delme işlemi yapılır.
  • Kullanılacak matkap ucu çapı çekilecek kılavuza göre seçilmelidir.
firlatma-rampasi-22
Delinen yerden kılavuz çekilerek buraya cıvata bağlanması sağlanır
  • Delik işleminden sonra kılavuz çekilir.
  • Kılavuz çekilen delikten imbus cıvata takılacaktır.
firlatma-rampasi-23
Kılavuz sonrası cıvata takılarak test edilir.
  • Çekilen kılavuzları yukarıda ki gibi mutlaka uygun ölçüde cıvata ile ve çekilen paftaları da uygun ölçüde somun ile kontrol edin.
  • Büyük delikten rampa miline geçirilen parça imbus cıvata sıkılınca sabit kalacak ve bunun üzerinde model roketimiz oturacaktır.
  • Böylece istediğimiz noktada model roket sabitlenir daha aşağıya inmez.
firlatma-rampasi-24
Çok ince ve hassas karbür uç görülmektedir.
  • Bu aşama tercihe bağlıdır.
  • Burada yapılacak işlem ile roket tutucuya ince çelik tel ve ucuna krokodil konularak roket motoruna gelen elektrik telinin ağırlığı alınması amaçlanmıştır.
  • Ancak ben bunu şimdilik kullanmadım ancak sizde yaparsanız ilerisi için hazır olur.
  • Roket tutucunun diğer ucuna yukarıda ki gibi 1,10mm delik delinir
  • Bunun için kısa ve sert olan özel karbür uçlar çok dikkatlice kullanılır
firlatma-rampasi-25
Çok yavaşça ve dikkatlice delik delinir.
  • 1,10 mm delik görülmektedir.
  • Bu deliğe çelik tel takılacaktır.
firlatma-rampasi-26
Delikten geçirilecek çelik teli tutması için kullanılarak set kur cıvata için delik delinmektedir.
  • Takılan çelik teli sabitlemek için bir set kur cıvataya ihtiyacımız vardır
  • Bu civata için gerekli deliği merkezden kaçık olarak parçayı mengene aynaya bağlayarak deleceğiz
  • Yukarı da mavi marka boyası ile delinecek alan işaretlenip çizilmiştir.
firlatma-rampasi-27
Kılavuz çekilir ve uygun set kur cıvata denenir.
  • Delik delindikten sonra kılavuz çekilerek set kur cıvata için gerekli yer açılır.
  • Bu cıvata sıkılınca takılan çelik tel sabitlenecektir.
  • Ben şu an kullanmıyorum ancak ateşleme kablosunun ağırlığını almak için işe yarayabilir ileri de kullanmayı düşünüyorum
  • Detaylar için aşağıda ki videoyu izleyebilirsiniz.

 

B3 – Rampa Mili Tutucu Parça
firlatma-rampasi-28
Hazır satılan saplama-gijondan parça kesilerek tornada düzeltilir ve delinir.
  • M18 saplamadan kesilen parça önce puta matkabı ve sonra normal matkap ucu ile delinir.
  • Torna aynasını çok sıkmamaya dikkat edin aksi halde dış dişler bozulur ve kullanılmaz duruma gelebilir.
firlatma-rampasi-29
Daha sonra en başta pafta çekilen rampa milinin takılabileceği büyüklükte kılavuz çekilir ve yukarıda ki gibi denenir.
    • Delinen delikten kılavuz çekilir.
  • Kılavuz çekildikten sonra en başta pafta çekilen mil vida gibi parçaya takılıp sökülebilir.
  • Bu şekilde rampa mili rampa ayaklarına bağlanmış olacaktır.
  • Detaylar için aşağıda ki videoyu izleyebilirsiniz.

 

C- Fırlatma Rampasının Boyanması ve Montajı

firlatma-rampasi-30
Montajlanmış fırlatma rampası alt bölüm görülmektedir.
  • Bu bölümde rampanın sacdan imal edilen kısımlarının montaj ve boyama işlemlerini göreceğiz.
firlatma-rampasi-31
İşlemler öncesi çapak ve ölçü kontrolü yapılır ayaklar birbiri içerisine geçmesi gerektiğinden, bu şartı sağlamayanlar el aletleri ile dikkatlice genişletilirler.
  • Parçaların üzerinde ki çapaklar eğe ve zımpara ile temizlenir.
  • Bükülen parçaların ölçüleri ve uyumları test edilir çünkü genelde büküm ölçüleri tam olmayabilir
  • Burada ayaklar birbirinin içine geçerek çalışacağı için büküm ölçüleri önemlidir.
  • Bu test edildikten sonra sorun olanla bükümler mengene ve çekil kullanılarak açılırlar.
firlatma-rampasi-32
Parçalar paslanmaması ve uzun ömürlü olması için boyanır.
  • Temizlik işleminden sonra sprey boya ile acele etmeden parçalar boyanır.
  • Bir yüzü boyanan parçalar kuruduktan sonra diğer yüzleri boyanır.
firlatma-rampasi-33
Boya kuruduktan sonra somun perçin çakma işlemi yapılır. Bunun için yukarıda ki gibi somun-perçin tabancasına ihtiyacınız vardır (NOT: Perçin tabancası aynı şey değildir ! )
  • Yukarıda görülen alet somun perçin makinasıdır. El gücü ile çalışır
  • Düz saçlara somun kaynatmak yerine uygun somun perçin  ile cıvata takılabilir duruma getirebiliyoruz.
  • İsteyen elbette somun kaynatabilir saclara ancak ben bunu tercih ediyorum
  • Somun perçin ölçüsü “M6-Sıfır Kafa” dır.
firlatma-rampasi-34
Somun perçin çakıldığı yerde yukarıda ki gibi cıvata kullanılmasına olanak sağlar.
  • Yukarıda somum perçin ve M6 imbus civata görülmektedir.
firlatma-rampasi-35
Somun perçin çakılmış parçalar görülmektedir.
  • Somun perçin uygulaması sonrası görülmektedir.
  • Şimdi rampa montajlanarak test edilecektir.
firlatma-rampasi-36
Birbirine geçme şeklinde monte edilen ayaklar görülmektedir.
  • Yukarıda görüldüğü gibi ayaklar birbirine geçme şekilde montaj yapılacaktır.
  • Cıvatalar biraz gevşetilip yerine oturduğu zaman sıkılaştırılacaktır, söküleceği zamanda tam tersi yapılacaktır.
firlatma-rampasi-37
Üç ayağı bir araya toplayan merkez  parçasına ayakların montajı görülmektedir.
  • Ayakları birbirine bağlayan parçanın da çalışma mantığı aynı şekilde slotlu sistemdir.
  • Bu şekilde tüm rampa parçalara ayrılarak kolayca saklanabilir.
  • Parçalar için mini bir çantada yapılabilir, ileriki zamanlarda bunu da ayrı bir proje olarak ekleyeceğim.

 

10- Model Roketin Fırlatma Öncesi Ateşlemeye Hazırlık

ateslemeye-hazirlik-1
Ateşleme öncesi roket gövdesine bir parça yanmaz kağıt yerleştirilir.
  • İlk olarak yanmaz kağıttan bir parça alınır
  • Yanmaz kağıt, fırlatma barutunun yaratacağı alevi absorbe ederek naylon paraşütün eriyip işlevsiz duruma gelmesini engellemek amacı ile kullanılır.
  • Bu kağıdın yapımı için burayı inceleyebilirsiniz.
ateslemeye-hazirlik-2
Yanmaz kağıt içeri ittirilir ve dibe kadar oturması sağlanır ancak aşırı şekilde bastırlmaz.
  • Yanmaz kağıt kabaca buruşturularak roket gövdesine yerleştirilir.
ateslemeye-hazirlik-4
Yanmaz kağıdın motor kundağının üzerine oturduğu görülmektedir.
  • Yanmaz kağıdın yerine yerleştirilmiş durumu yukarıda görülmektedir.
ateslemeye-hazirlik-5
Paraşüt katlanarak gövde içerisine hazırlanır
  • Yanmaz kağıt işleminden sonra kurtarma tertibatının gövde içine yerleştirilmesi gerekir.
  • İlk olarak paraşüt yukarıdaki gibi 2 ye katlanır
ateslemeye-hazirlik-6
Tekrar katlanır
  • Paraşüt iki yandan eşit şekilde tekrar katlanarak yukarıdaki durum elde edilir.
ateslemeye-hazirlik-7
En sonunda uç kısmından dürülerek rulo haline getirilir.
  • Paraşüt uç ( sivri ) kısımdan başlayarak yukarıdaki gibi sarılır.
ateslemeye-hazirlik-8
İplerde çevresine dolanır ve gövde içerisine yerleştirilir
  • Paraşüt çevresinde ki iplere düzgün bir şekilde yukarıda ki gibi dolanır.
  • Ancak aşırı şekilde sıkı olmaması gerekir.
ateslemeye-hazirlik-9
Paraşüt gövde içerisine yerleştiriliyor
  • İplere sarılan paraşüt dikkatli bir şekilde roket gövdesine yerleştirilir ve sadece burun konisine yer bırakacak kadar gövdeye yerleştirilir kesinlikle bastırma ve zorlama yapılmamalı.
ateslemeye-hazirlik-10
Burun konisi de yerine yerleştirildikten sonra kurtarma tertibatı montajı tamamdır.
  • Yanmaz kağıt ve kurtarma tertibatı hazır hale gelen roketin sıra motorunu montajlamaya geldi
ateslemeye-hazirlik-11
Çelik tek yana alınır ve roket motoru nözül dışarı bakacak şekilde bastırılır
  • Roket motoru nözül dışarı bakacak şekilde gövdeye yerleştirilir
  • Roket motoru yerleştirilirken motor kundağı tutucusu yanda kalmalıdır.
ateslemeye-hazirlik-12
Roket motorunun yerine tam oturduğundan emin olun
  • Roket motoru yerine sert şekilde oturtulmalıdır.
  • Boşluk kalırsa roket çalışma anında sert şekilde boşlukta hareket ederek roket gövdesini parçalayabilir
  • Bu sebeple kesinlikle  motor kundağına roket motorunun çok iyi şekilde oturduğundan demin olmalısınız.
ateslemeye-hazirlik-13
Çelik tel pense yardımı ile çekilerek nözül üzerine bırakılır
  • Motor tam yerine oturunca bir pense yardımı ile motor kundağı teli yukarıdaki gibi tutulup çekilerek yerine oturtulur.
  • Kesinlikle eliniz ile yapmayın çelik tel çok sert ve keskin olduğundan eliniz yaralanabilir.
ateslemeye-hazirlik-14
Görüldüğü gibi roket motoru montajı da tamanlandı
  • Yukarıda görüldüğü gibi roket motoru yerine doğru şekilde oturtuldu ve sabitlendi .
  • Roketimiz ateşlemeye hazır.

 

11 – Model Roketin ATEŞLENMESİ !

atesleme-1
Model roketin yakın plandan ateşlenmesi görülmektedir.
  • Model roket çalışmasında artık son aşamaya geldik.
  • Ateşleme için gereken ateşleyicilerin yapımını anlatmıştık.
  • Ateşleme işlemini kontrollü ateşleme devresi kullanarak yapacağız. Kontrol ateşleme devresi yapımına buradan ulaşabilirsiniz.
atesleme-2-1
Model roket rampada bekliyor
  • Güvenli değilse roket bilimi değildir !
  • Ateşleme yapılacak alanın seçimi çok önemlidir
    • Çevrede kesinlikle yüksek gerilim hatta veya elektrik direkleri bulunmamalıdır. ( minimum ateşleme alanı içerisinde )
    • Çevrede yanıcı ot bulunmamalıdır var ise temizlenmelidir
    • Çevrede yoğun kalabalık alanlar olmamalıdır
    • Çevrede yüksek ağaç bulunmamalıdır
    • Çevreden geçen otoban-otoyol yada yoğun trafik olan bir yol bulunmamalıdır
    • Mutlaka yanınızda yangın söndürme tüpü bulunmalıdır
  • Motor gücüne göre ateşleme yapılabilecek minimum alan ölçüleri aşağıdadır

    Motor Sınıfı

    Alan (M)

    A 15×15
    B 30×30
    C 60×60
    D 120×120
    E 150×150
    F 300×300
    G 300×300
atesleme-3-1
Anemometre ile rüzgar hızı ölçülmelidir.
  • Model roket ateşlemesi yapabilmek için rüzgarın hızı 32km/h den daha yüksek olmamalıdır.
  • Bunu da yukarıda ki gibi bir anemometre ile ölçmeniz gereklidir.
  • Ben ateşleme yaparken hiç rüzgar yoktu ve hava sıcaklığı 27 °C olarak gözükmektedir.
atesleme-4
Roket ateşlendi !
  • Üç adet model roket ateşlendi.(bir adette bonus ateşleme var )
  • Bu roketlerden bir tanesi başarılı şekilde iniş yaptı, bir tanesinin şok kordonu koptu ve sadece burun konisi paraşütle iniş yaptı diğeri ise motor patlaması sebebi ile parçalandı.
  • Bonus roketinde şok kordonu koptu  ve paraşüt gövdeden ayrıldı,  bunun çözümü için üzerinde çalışmam gerekecek.
  • Üç fırlatma da videolarda görülecektir.
  • Video çekim sırasında ekran parlamasına daha bir çözüm bulamadığım için roketleri havada ki süreçlerde çok iyi çekemedim ancak bir nebze de olsa ne olduğu anlaşılmaktadır.
atesleme-5
Videoda çok azda olsa roketin paraşüt ile inişi görülmektedir.
  • Başarılı olan roketin paraşüt ile inişi görülmektedir.(görülememektedir :) )
  • Video izlendiği daha net anlaşılacaktır.
atesleme-6
Roketi bir süre aradıktan sonra bir bağda   bulduk.
  • Başarılı olan roketi 1 saate yakın aramadan sonra asılı durumda bulabildik.
  • Model roketlerin inişten sonra bulunabilmesi için de bir proje geliştireceğim çünkü ciddi vakit harcamanıza sebep oluyor.
  • Olması gerektiği gibi model roketim yere iniş yaptı.
atesleme-7
Roket başarılı olsa da yanmaz kağıt az geldiği için fırlatma barutunun ısısı kurtarma tertibatının ufak bir kısmını eritmiş.
  • Başarılı olan model roketi görmektesiniz.

  • Anlaşılacağı üzere üzerinde ısı ile delinme ve büzüşme oluşmuş.
  • Buradan çıkarılacak sonuç yanmaz kağıt oranını biraz daha arttırmamız gerektiğidir çünkü bu erime fırlatma barutu etkisi ile oluştu.
  • Her zaman fırlatmalarda ister başarılı ister başarısız olsun bulduğunuz parçaları dikkat ile inceleyerek gerekirse kesip biçerek oluşan sorunları analiz edip çözümler üretmeye çalışın ancak bu şekilde bilimsel bir ilerleme elde edebilirsiniz.

12-SONUÇ

  • Roket Bilimini Öğreniyorum serisinin sonuna geldik ! 
  • Bu seriyi en baştan web sayfam üzerinden takip edenler bir roket nasıl yapıldığını görmüş oldular
  • Dışardan bitmiş hali basit görülse de içerisinde bir çok aşama, zorluk ve tehlikeyi barındırdığını görmüş oldunuz.
  • Bilimsel çalışmaların ne kadar detaylı ve sistematik yapılması gerektiğini gördünüz.
  • Bu basit çalışmada bile yaklaşık 500 sayfa yazı ve 5-6 saat video izlemek zorunda kaldınız.
  • Dolayısı ile bilimsel çalışmalar ancak bu tarz zorlukları göze alabilen insanlar tarafından gerçekleştirilebilir.
  • Bir büyük Türk düşünürün dediği gibi “ Çetin yollar yufka yürekliler ile aşılamaz !
  • Bu sebeple kendine acıyan, kendini çok rahata alıştıran, hiçbir şekilde zorluğa ve zorlamaya gelemeyen insanlar ne yazık ki bilimsel alanda da hiç bir başarı sağlayamazlar.
  • Ancak hayatlarının sonlarına kadar başkalarını suçlamaya, başkalarına suç bulmaya ve kendilerine hep mağdur rolünü biçmeye ve hayatlarını boşu boşuna yaşamaya devam ederler.
  • Bilim çok ciddi bir çalışma, fedakarlık ve azim gerektirir dolayısı ile bunu göze alabiliyorsanız ancak o zaman bilim yapabilirsiniz aksi takdirde bilim alanında başarı elde etmeniz mümkün değildir.
  • Bir çalışmanın daha sonuna geldik.
  • Buraya kadar gelenlere teşekkürler, artık sizlerde amatör roketçilersiniz ! 


YouTube

ERCAN KOÇLAR Hakkında

Çalışmalarım çocukken başladı kolonyalı kağıtları yakmak, ilaçları birbirine katmak gibi değişik deneylerim vardı. Kimya kitabında elektroliz ile suyun hidrojen ve oksijene ayrıldığı ve hidrojenin yandığını yazıyordu, o zamanlarda aklım almıyordu sudan nasıl yanan....Devamını okumak için tıklayınız ;)