Roket Bilimini Öğreniyorum #6 – SON – Model Roket Yapımı ve Ateşlenmesi
- Proje Ön Açıklama
- Model Roketin Yapılması
- Model Roketin Fırlatma Öncesi Ateşlemeye Hazırlık
- Model Roketin ATEŞLENMESİ !
- SONUÇ
PROJE ÖN AÇIKLAMA
- Serinin 6. ve son bölümünde model roketin yapımını ve ateşlenmesini göreceğiz.
- Model roket burun konisi, gövde ,kanatlar ve roket motoru dışında kurtarma tertibatı da taşımaktadır.
- Roketin ulaştığı irtifayı tam olarak bilemeyiz çünkü elimizde roket motorunun ölçülmüş gücü veya roketimizde irtifa ölçen bir sensör bulunmamaktadır ancak eldeki kısıtlı veriler ile burada ki program ile tahmini olarak ulaşılabilecek irtifa hesaplanabilir.(Girilen veriler ne kadar doğru ise çıkan sonuçta doğal olarak o oranda doğru olacaktır)
- Model roketi ateşlemeye hazırlık için yanmaz kağıt gereklidir. Buradan yanmaz kağıt yapımını öğrenebilirsiniz.
- İlk olarak model roketin parçaları yapılacak ardından basınç merkezi hesaplaması, denge merkezi hesaplaması ve bu merkezlerin değerlendirmeleri ile roket tasarımı tamamlanmış olacaktır.
- Sonraki aşamalarda roketimizin havada iken daha kolay görünmesi için boyama işlemini gerçekleştireceğiz.
- En son kısım da ise 4 adet model roket ateşlemesi yapıp sonuçları değerlendireceğiz.
- Konuda ki tüm resim ve fotoğraflara tıklayarak büyültebilirsiniz.
- Anlamadığınız noktaları “Soru-Cevap” forumuna sorabilirsiniz.
Model Roketin Yapılması
- Yukarıda ateşlenmeye hazır model roket görülmektedir.
- Öncelikle gövde yapımı ile başlayacak ve tek tek roketi tasarlayıp vücuda getireceğiz.
1- Model Roket Gövdesinin Yapılması
- Model roket gövdesi yaparken;
- 48cm x 68cm 150gr fon kartonu
- Beyaz tutkal
- Ø20,00mm dış çapa sahip sarma mili kullanmaktayız
- Mil olarak biraz pahalı da olsa 304 paslanmaz malzemeden 1m uzunluğunda mil kullanıyorum bu malzemeden alacağınız mili ömür boyu sorunsuz kullanabilirsiniz.
- Fon kartonu 24cm x 68 cm olarak kesilir bu şekilde bir plaka fon kartonundan 2 adet roket gövdesi elde edebiliriz.
- Öncelikle dış çapı Ø20,00mm olan milin çevresine yağlı kağıt sarıp yapıştırıyoruz çünkü bunu yapmazsak sarım sonrası gövde milden ayrılmaz ve orada yapışıp kalır.
- Dış çapı Ø20,00 mm olan mil kullanmamızın sebebi yaptığımız roket motorlarının dış çapının da bu ölçüye yakın olması aksi halde roket motorlarını gövdeye takamayız.
- 1/1 oranında beyaz tutkal+su karışımı hazırlanır
- Daha önce roket motorlarını sardığımız şekilde gövdeler sarılır ancak gövde daha uzun olduğu için sarmada zorluk yaşanabilir ve son aşamada bazı pürüzler olabilir.
- Motor sarımında olduğu kadar burada bu kusurlar çok önemli değildir daha sonra kozmetik dokunuşlar ile oluşan sorunlar giderilebilir.
- Sarma işleminden sonra kurumaya bırakılan 2 adet model roket gövdesi görülmektedir.
- Oluşan potluklar daha sonra zımpara yardımı ile düzeltilecektir.
- Roket gövdesinin iç çapı roket motorunun dış çapından 1-2mm daha geniş olursa ileride motor montajında sorun oluşmaz.
- Roket gövdesinin uzunluğu kişinin tercihine kalmak ile birlikte ileride basınç ve denge merkezi hesaplamalarında etkili olacaktır ayrıca roket gövdesi ne kadar uzun ise o kadar ağır olacak ve o kadar alçak bir irtifaya ulaşabilecektir.
- Roket gövdeleri 1-2 gün kendi haline ve düz bir zeminde kurumaya bırakılmalıdır.
- Ben fon kartonunun uzun kenarından hiç kesim yapmadan gövdeleri sarıyorum bu size çok kalın gelebilir ancak iler ki aşamalarda bu kalınlığa ihtiyacımız olacak ayrıca çok ince gövde yapısı kuruma sırasında gövdenin yamulmasına sebep olacağından çok ince bir sarım yapılmamalıdır.
- İşlemleri detayları için aşağıda ki videoyu izleyebilirsiniz.
2- Burun Konisinin Yapılması
- Burun konisi roketin düz gitmesinde ve havayı yarmasında kritik bir göreve sahiptir.
- Model roketlerde burun konisi yumuşak ahşap veya kağıttan yapılmalıdır asla sert malzemeler yada metal malzemeler kullanılmamalıdır.
- Bir çok burun koni tipi olsa da biz kağıt ile yapılabilecek olan “konik” tip burun konisi yapacağız
A- Burun Konisinin Sarılması
- Burun konilerini gövde de olduğu gibi
- 150 gr fon kartonu
- 1/1 su+beyaz tutkal karışımı kullanarak elde edeceğiz.
- Her burun konisi için yukarı da görüldüğü gibi 130mm x 70mm dikdörtgen kesilir.
- Yukarı da görüldüğü gibi bölümlere ayrılır ve konik şekilde katlanır.
- Yukarıda ki gibi tutkal sürülmeden önce kağıt şekilde ki gibi kıvrılarak alıştırılır
- Ardından burun konisi kıvırılır
- Burun konisi sarıldığında yukarıda ki gibi burun konisinin uç kısmının kılavuz çizgisine denk gelmesi gerekir.
- Sarma işlemi yapılında ıslak durumda olan burun konisi açılmaması için 1-2 dk elde parmak ile bastırılır ve iyice yapışması sağlanır.
- İyice yapışması sağlanan burun konisi kendi halinde 1-2 gün kurumaya bırakılır.
- Burun konisi sarılması ile ilgili detayları aşağıda ki videodan izleyebilirsiniz.
B- Burun Konisi ve Gövdenin Birleştirilmesi
- Gövdemizi ve burun konisini yaptıktan sonra sıra bu koni ve gövdeyi birleştirmeye geldi.
- Bu aşama biraz daha fazla el becerisi ve teknik gerektirmektedir.
- Adımları anlayarak ilerlerseniz daha başarılı olabilirsiniz.
- İhtiyacımız olan malzemeler
- Roket gövdesi
- Roket burun konisi
- Beyaz tutkal ( sulandırılmamış)
- Model roketin gövdesi birleştirme öncesinde 60 kum kalın bir zımpara ile tesviye edilir.
- Gövdenin tek tarafı yukarıda görüldüğü gibi tesviye edilir.
- Bu şekilde burun konisinin oturacağı bir alan oluşturulmuş olur.
- Oluşturulan alanın açılı olduğuna dikkat edin.
- Detaylar için aşağıda ki videoyu izleyebilirsiniz
- Roket gövdesinin tesviye edilen bölümüne bol miktarda beyaz tutkal sürülür
- Bu şekilde burun konisini yerine oturtmak daha kolay olacaktır.
- Burun konisi beyaz tutkal sürüldükten sonra gövdeye takılır
- Yukarıda ki gibi düz bir alan üzerinde burun kısmı boşta olacak şekilde yatırılır ve ileri geri hareket ettirilir
- Burun konisine hareket sırasında karşıdan bakılır ve burun tam merkeze getirilmeye çalışılır.
- Bu aşama çok önemli olduğundan nasıl yapılacağını anlamak açısından mutlaka aşağıda ki videoyu izleyiniz.
- Burun konisi düzgün oturtulduktan sonra kuruma esnasında kayma olmaması için model roketler yukarıda ki şekilde dik bir konumda sabitlenir.
- 2-3 gün içerisinde tam kuruma elbette hava sıcaklığına bağlı olarak gerçekleşecektir.
- Mutlaka tam kuruma olmasını bekleyin, kurumadan diğer aşamaya geçmek yaptığınız çalışmanın çöpe gitmesine sebep olabilir.
- Kuruma sonrası roket gövdesinden içer baktığınızda yukarıda ki gibi burun ucundan giren ışığın tam merkezde yada merkeze yakın olması gerekmektedir.
- Eğer gördüğünüz görüntü buna yakın ise yaptığınız işlem başarılı yani burun konisi tam düz bir şekilde yerine oturtulmuş demektir.
- Kuruma sonrası öncelikle fazlalıklar kaba bir şekilde yukarıda ki gibi kesilir.
- Bu işlemi ve benzeri el işi işlemleri yapmak için yukarıda ki el aleti setini alabilirsiniz.
- İçerisinde bol miktarda modelcilerin işini görecek malzemeler bulunmaktadır.
- Model roketlerimiz yukarıda ki şekle gelene kadar kaba bir kesim yapmaya devam ediyoruz.
- Bu aşamada ne kadar çıkıntı az kalırsa zımpara aşaması o kadar kolay gerçekleşecektir.
- Kaba kesim bitikten sonra ince işleme sıra geldi
- Yukarıda görüldüğü gibi 3 tip zımpara kağıdına ihtiyacımız vardır
- 60 kum (çok kalın)
- 80 kum
- 2000 kum (çok ince)
- Öncelikle kalın parçalardan kurtulmak için 60 kum zımpara kağıdı ile zımpara yapılır
- Sonrasında 80 kum ile model roket yukarıda ki duruma getirilir.
- Son aşamada 2000 kum zımpara kağıdı ile pürüzsüz bir yüzey elde edilir.
- Bu aşamada sabırla zımpara yaparak pürüzsüz bir yüzey elde etmelisiniz çünkü hızla yapar geçerseniz boya bölümünde kötü bir görüntü elde edebilirsiniz.
- Zımpara işlemi ile ilgili detaylar için aşağıdaki videoyu izleyebilirisiniz.
C- Burun Konisi Ahşap Parçanın Yapılması
- Burun konisine kurtarma tertibatı açıldığında gövde-burun ve kurtarma tertibatı arasında bağlantı olması için bir şok kordonu bağlanır. Bunun olabilmesi için bu ahşap parça gereklidir.
- Bunun dışında burunun gövdeye takılabilmesi içinde bu parça gereklidir.
- Bu parça hafif yumuşak bir ahşaptan yapılabileceği gibi, kağıttan sararak yada şamandıra mantarından da yapılabilir ancak bence en iyi çözüm ahşaptan bir tornada yapmaktır, bu şekilde ölçüyü istediğimiz gibi ayarlayabiliriz.
- Yapacağımız parçanın dış çapı Ø 19,50mm olmalıdır.
- Buna göre bu ölçüden daha büyük bir malzeme kullanabilirsiniz.
- Ben dikdörtgen bir tahta parçası kullanıyorum ancak dikkat edileceği gibi dikdörtgen parçalar için 4 çeneli mengene ayna gereklidir, 3 çeneli aynaya dikdörtgen parça bağlamaya kalkarsanız parça yerinden fırlayarak yaralanmanıza sebep olabilir.
- İşlem için HSS kalem kullanılabilir.
- Yukarıda bileme yapılarak uç açılmış HSS kalem görülmektedir.
- Parça işlenerek Ø19,50mm ye düşürüldü .
- Şimdi bu silindirik parça ayrılacak boydan kesim yapılacak.
- Parçayı aynadan almadan önce zımpara kağıdı ile zımpara yaparak yüzeyleri düzeltebilirsiniz.
- Parça boydan 35mm uzunluğunda kesilir.
- İşlem detayları için aşağıda ki videoyu izleyebilirsiniz.
D- Ahşap Parçanın Burun Konisine Montajı
- Bu bölümde burun konisini toparlayarak tamamlayacağız
- İlk olarak kesilen ahşap parçadaki çıkıntılar zımpara kağıdı ile temizlenir.
- İlk olarak ahşap parçanın ortasını kalem ile çizip 3mm matkap ucu ile deliyoruz
- Sonrasında bu deliğe uygun çapta “piton vida” takıyoruz.
- Çengelin ucu açık yada kapalı olabilir bu bir sorun değil ayrıca 3mm den daha ufak piton vida bulabilirseniz onlarda olur ancak delik çapını buna gör düşürmeniz gerekir.
- Bu delik tornada da delinebilirdi ancak çok hassasiyeti olmadığı için el matkabı ile de delinebilir.
- Gövdeyi sarmak için kullandığımız Ø20,00mm mili şimdi burunu gövdeden düzgünce ayırmak için kullanacağız.
- Yukarıda görüldüğü gibi kağıt banda, falçataya ihtiyacımız vardır.
- İlk olarak Ø20,00mm mil model roketin içine sokulur ve sonuna kadar ittitirilir.
- Gövde ile burun konisi birleşim çizgisinden 20mm aşağı inilir ve oraya bir çizgi oluşturacak şekilde kağıt bant sarılır ( yukarıda görülmektedir.)
- Kağıt bandın üst kısmından falçata biraz fazla açılarak ileri geri hareketler ile acele etmeden kesilir.
- Birden fazla model roket yapıyorsanız kestiğiniz burun ve gövdeye ortak numara vermenizi öneririm böylece birbirini tamamlamakta sorun oluşturmaz.
- Yukarıda anlatılan kesme işlemini daha iyi anlamak için aşağıda ki videoyu izleyebilirsiniz.
- Ahşap parçanın vida takılı olmayan tarafına beyaz tutkal sürülür
- Ahşap parçanın 15mm si burun konisinin dışarısında kalana kadar içeriye ittirilir.
- Bu şekilde kurumaya bırakılır.
- Detaylar ve işlemleri daha iyi anlamak için aşağıdaki videoyu izleyebilirsiniz.
3- Kanatçıkların Yapılması
- Bu bölümde model roketimizde kullanacağımız kanatçıkların hesaplamasını ve yapımını göreceğiz.
- Kanat malzemesi olarak ben sıkıştırılmış kavak kontrplak seçtim hem ucuz, hem hafif hem de işlenmesi oldukça kolay.
- Bazı model roketçilerin balsa kullandıklarını da gördüm ancak balsa oldukça pahalı bir malzeme.
- Ahşap yerine mukavva da kullanılabilir ancak kesinlikle metal ve plastik kullanılmamalıdır.
- Ben kanat tipi olarak delta tip kanadı kullanıyorum.
A- Kanatçıkların Kesilmesi ve Tesviye Edilmesi
- Kanatçık yapımına başlarken yukarıda görüldüğü gibi
- L cetvele
- Kumpasa
- Çizim için cetvele ihtiyacımız vardır.
- Kanat ölçüsünü belirlerken gövde dış çapını referans alıyoruz.
- Yukarıda görülen hesaplama sistemine örnek olarak
- Roket gövde dış çapı Yani “D” = 20,00 mm ise
- 2D yazan yerlerin ölçüleri de 40,00 mm olmalıdır.
- Roket dış çapını kumpas ile ölçmenizde fayda vardır.
- Malzemede kesim çizimini yukarıda ki şablona uygun olarak yaparsanız malzemeden en fazla verimi alırsınız aksi takdirde çok fazla fire oluşacaktır.
- Tek seferde kesim için çizimi yapılan kanatçıklar görülmektedir.
- Bu şekilde eldeki ahşap plakadan en az fire ile en yüksek verim elde edilebilir.
- Kesim için kıl testere makinesi kullanıyorum.
- Falçata ile yada el kıl testeresi ile de kesim yapılabilir.
- Kesimleri yapılan kaba parçaların tesviye edilmesi gerekir.
- Tesviye işlemi için
- 80 kum zımpara kağıdı
- Zımpara yaparken takoz olarak kullanılacak bir parça
- İşkence gerekmektedir.
- Yukarıda ki gibi kesilen parçalar aşırı olmamak şartı ile işkence ile bir arada tutulur
- Sağda beyaz çerçevede içerisinde ki gibi takoz çevresine zımpara kağıdı sarılır bu şekilde yapılacak tesviye tam düz olur aksi takdirde dalgalanmalar oluşur.
- Tesviyesi güzel bir şekilde yapılmış temiz kanatçıklar görülmektedir.
- Kenarlar temizlendikten sonra yukarı görüldüğü gibi köşeler 45° eğimli olarak zımparalanır.
- Bu roketin uçması sırasında enerji anlamında bir avantaj sağlar
- Bunu ben eli ile takoz yardımı ile yapıyorum bu boyutta bir roket için özel aparat ve araçlar yapmak bence çok mantıklı değil.
- Sonuç olarak bu sadece tekniği bilmek ve böyle bir çalışmanın yapılmasını anlatmak içindir yoksa bu işlemin kazandıracağı enerji bu boyda ki bir rokette dikkate bile alınmayacak kadar küçüktür.
B- Kanatçıkların Gövdeye Montajının Yapılması
- Bu bölümde yaptığımız kanatçıkları doğru şekilde modelimize montajlamayı göreceğiz.
- Ben 4 adet kanatçık kullanıyorum ve hesaplamalarımı buna göre yapmaktayım.
- Bu aşamada hassas çalışmayı gerektirir çünkü kanatların hatalı montajı doğrudan roketin kararlılığını etkiler.
- Yukarıda görülen şablon model roket gövdesinde kanatçıkların takılacağı yerlerin tespit edilmesini sağlar
- Bu çıktıyı aşağıdaki PDF dosyasından elde edebilirsiniz
- Kanatçık Kılavuzu PDF
Bağlantıyı Görmek İçin Giriş Yapın ya da Ücretsiz Üye Olun
- Model roket gövdesi çizilen çemberlerin ortasına konur ve 4 yana uzanan çizgilerden gövdeye işaret konur
- Bu şekilde 4 adet kanadın yeri doğru şekilde belirlenir.
- Bu aşamada yapıştırma işlemi hızlı yapıştırıcı ( Japon yapıştırıcısı) ile yapılacaktır.
- Konulan işaretler küçük L cetvel ile düz bir şekilde uzatılır.
- Yukarıda ki gibi çizgiler merkezlenerek az bir yapıştırıcı ile geçici olarak tutturulur.
- Yapıştırıcıyı mutlaka az kullanın çünkü bu aşamada sadece basınç merkezi hesaplaması için bunu yapıyoruz hesaplama istediğimiz gibi çıkmaz ise kanatlar sökülüp konumları değiştirilebilir.
- Tüm hesaplamalar bittikten sonra kanatlar sağlamlaştırılacaktır.
- Yapıştırma işleminden sonra göz ile de kontrol yapmayı unutmayın.
- İşlemleri ne kadar titizlikle yaparsanız sonuç doğal olarak o kadar başarılı olacaktır.
4- Rampa Kulpunun Yapılması
- Rampa kulpu, model roketin ateşleme esnasında rampadan düz olarak çıkmasına olanak sağlar.
- Rampa ile roketin bağlantısını imkanlı kılar.
- Rampa kulpunu da model roket gövdesi gibi beyaz fon kartonundan sararak yapmaktayım.
A- Rampa Kulpunun Sarılması
- Beyaz fon kartonundan 100mm X 50mm ebadında parçalar kesilir.
- Sarma işlemi için 1/1 su+beyaz tutkal karışımı kullanılır
- Sarma işlemi için rampada kullanılacak Ø5mm çapa sahip mil kullanılır.
- Mil ile sarma yapmadan önce mutlaka 2mm kalınlık yapacak kadar mile yağlı kağıt sarılır.
- Bu yapılmaz ise sarılan rampa kulpları kururken daralır ve bir daha 5mm mile geçmez yada çok aşırı sıkı olarak geçer.
- Bu şekilde sıkı rampa kulpu olan roketinde rampadan ayrılması mümkün değildir.
B- Rampa Kulpunun Montajı
- Sarıp kuruttuğumuz rampa kulpunu bu bölümde model roket gövdemize montajlayacağız.
- Ben uzun ve tek rampa kulpu kullanıyorum isteğe göre 2 adet kısa da kullanılabilir ancak bu boyutta bir roket için 1 adet yeterli olacaktır.
- İlk olarak yukarıda ki gibi kanat kenarı hiza alınarak L cetvel ile düz bir çizgi uzatılır
- Rahat hareket ettirmek için biraz bolca beyaz tutkal sürülür
- Çizgi rampa kulpuna teğet olacak şekilde çizgiye göre hiza alınarak düz olarak yapıştırılır.
- Yapıştırma sonrası kendiliğinden oynamaması için kağıt bant ile kuruyana kadar sabitlenir.
- Yapıştırma sırasında ve sonrasında bazı noktalara dikkat edilmelidir
- Rampa kulpu mutlaka çizgiyi takip etmeli yani düz yapıştırılmalıdır
- Yukarıda ki gibi karşıdan bakıldığında arkası açık olmalı roket kanatçığına denk gelmemeli
- Yapıştırma sırasında rampa kulpunun içine tutkal girmesi olabildiğince engellenmelidir.
- Rampa kulpu gövde uzunluk merkezine takılabilir.
- Bu şekilde tutkal iyice kuruyana kadar beklenir ve iyice kuruduğundan emin olunduktan sonra kağıt bant çıkarılmalıdır.
5- Basınç Merkezi ve Denge Merkezinin Hesaplanarak Değerlendirilmesi
- Bu bölümde roket daha doğrusu hareketli her araç için vaz geçilmez olan denge ve basınç merkezi hesaplamalarını yapıp konumları hakkında yorumda bulunacağız
- Denge merkezi ve basınç merkezi arasında uyumsuzluk olması durumunda roketin düz gitmesi mümkün değildir.
- Temel kuralımız
- Basınç merkezi daima en az gövde çapı kadar denge merkezinden geride olmalıdır( kanatçıklara doğru)
- İlk olarak denge merkezini hesaplayacağız
- Denge merkezi CG olarak gösterilir yani “Center Gravitiy” nin kısaltmasıdır.
- Denge merkezini mekanik olarak hesaplıyoruz bunun için roketimizde dengeyi etkileyecek ağır parçalarını takıyoruz, burun konisi ve roket motoru gibi
- Bundan sonra yukarıda ki gibi ince bir iplik ile bir kement hazırlayıp gövdeye geçiriyoruz
- Adım adım ileri geri oynatarak roketin tam yere paralel dengede olduğunu konumu bulmaya çalışıyoruz.
- Dengede olduğunu konuma işaret koyuyoruz
- Basınç merkezini bunun için yazdığım çevrim içi program ile hesaplıyoruz
- Basınç Merkezi Hesaplama programına buradan ulaşabilirsiniz.
- Gerekli verileri girdiğimizde CP yani “Center Pressure” Basınç merkezini hesaplamış oluyoruz
- Bu merkezinden denk geldiği yeri gövde üzerinde işaretliyoruz.
- Yapılan ölçümler daima burunda kanatçıklara doğru gitmektedir.
- Yukarıda görüldüğü gibi basınç merkezi denge merkezinden yaklaşık 40 mm daha geride bunun anlamı roketimizin tasarımı son derece dengelidir.
- Roket gövde dış çapı 24,00mm olduğu için en az 24 mm de geride olması gerekirdi yani 24,00mm ve üstü bizim için doğru bir tasarımdır.
- Eğer sonuç istediğimiz gibi olmasaydı kanatları ileri geri alarak hesaplamalarımızı tekrar edecektik ancak genelde roket kanatçıklarını geriye almak basınç merkezini geriye çekeceği için ilk denenmesi gereken de budur.
- Şimdi işlemlere devam edebiliriz.
6- Motor Kundağının Yapılması
- Motor kundağı aslında adında da anlaşılacağı üzere motorun roket gövdesine takılmasını sağlayan bir parça
- Bir çok tipi mevcut bende kendime göre ve bu boyutta bir model rokete göre bir motor kundağı geliştirdim.
A- Motor Kundağının Sarılması
- Motor kundağının gövde içine tutunacak parçasını tıpkı roket motoru kılıfı sarar gibi 1/1 tutkal su karışımı kullanarak sarıyoruz
- Sarma işlemi için
- 20mm X 590mm uzunluğunda şerit şeklinde kraft kağıt kullanıyoruz
- Sarma için roket motoru kılıfı sarmak için kullandığımız mili kullanacağız
- Yukarıda görüldüğü gibi sarma işleminden önce mile 1-2 tur yağlı kağıt sarmak parçayı milden çıkartmayı çok kolaylaştıracaktır.
- Parçayı sardıktan sonra kuruması için bekliyoruz
- Eğer sarma işlemi ile uğraşmak istemiyorsanız önceden test ettiğiniz boş motor kılıflarını da 20 mm parçalar halinde keserek kullanabilirsiniz.
- DIN 17223-1-B / EN 10270-1-B kalite 0,90mm yaylık çelik telden 145mm kesilir.(bu tel ısıl işlem gerektirmez)
- Bu tel roket motorunun fırlamasını engelleyecektir.
- Burada kullanılan tel yukarıda belirtilen standartlarda bir çelik teldir herhangi bir inşaat teli değildir.
- Yaylık çelik telin en büyük özelliği sertliği yanında esnek olması bu şekilde anlık şokları sönümleyecektir.
- Kesim için eski bir yan keski kullanıyorum çünkü tel çok sert olduğu için yan keskinin ağzını bozmaktadır.
- !!!Bu tel ile çalışırken çok dikkat edin. Kesim yaparken veya çalışırken ellerinizde ve gözünüze gelirse görme kaybı yaratacak tehlikeler ortaya çıkaracaktır. Bu sebeple çalışırken çok dikkatli olun eldiven ve gözlük kullanın!!!
- Kesilen telin ucu pense ile bükülerek yukarıda ki duruma getirilir.
- Bu şekilde sardığımız parçaya bu bölümden çengel gibi çelik teli takabileceğiz.
- Teli sarılan kağıttan geçirmek için 2 adet delik açmamız gerekir
- Bunun için büyük yorgan iğnesi ve dikiş yüzüğü kullanıyoruz
- Yukarıda ki gibi kağıt parçaya 2 adet delik açıyoruz
- Ancak bunu yaparken iğneye çok ama çok dikkat edin yoksa ciddi yaralanmalara sebep olabilir.
- Yukarıda görüldüğü gibi açılan 2 adet delikten daha önce ucunu çengel yaptığımız bölüm kağıt parçaya takılır diğer ucu düz olarak bırakılır.
- Diğer uç ileride şekillendirilecektir.
B- Motor Kundağının Montajı
- Yukarıda montajlanmış motor kundağı görülmektedir.
- Motor kundağının yeri roket motorunun da yerini belirlediğinden denge merkezine doğrudan etki eder.
- 20 mm lik mil 125 mm gövdeye üsttten yerleştirilir.
- Alt kısımdan da motor kundağı mile yapışana kadar ileriye iktirilir.
- Bu durumda dikkatlice motor takılır motor tam takıldığında 10mm si dışarıda kalması gerekir.
- Motor çıkarıldıktan sonra kundağın yeri tekar teyit edilir ve hem alttan hemde üstten gövde içine çok bulaştırmadan beyaz tutkal sürülür ve kurumaya bırakılır
- !!Bu işlemler sırasında çelik telin ucu düz olduğundan lütfen gözlerinize dikkat edin mutlaka gözlük ile çalışın!!
- Yukarıda gövdenin alt tarafından motor kundağının tutkallandığı görülmektedir.
- Yukarıda roket gövdesinin üst bölümünden motor kundağına sürülen beyaz tutkal görülmektedir.
- İki yönlü beyaz tutkal sürülür ve çok iyi kuruması için kendi halinde gerekirse bir hafta kurumaya bırakılır.
- Kundağın çok sağlam yapışması gerekir çünkü roket motoru ateşlendiği ilk anda bütün gücü motor kundağı yüklenir.
- Eğer iyi yapışma olmazsa ilk anda motor kundağı yerinden koparıp roketin içinden fırlayabilir yani yapılan çalışma başarısız olur.
- Yapıştırma işlemi bitip kuruma gerçekleştirdikten sonra çelik telin ucu yukarıda ki gibi bükülür.
- Bunun amacı roket motorunu aşağıdan da kavramaktır.
- Bunun nasıl yapıldığını ve diğer detayları anlayabilmek için mutlaka videoları izleyiniz.
- İlk aşamada roket motoru gövdeye yerleştirilir ve kundağa oturması için iyice bastırılır
- Kesinlikle arada boşluk kalmamalıdır.
- Son aşamada bir pense yardımı ile ensek olan çelik tel tutup çekilerek roket motorunda ki boşluğa yukarıda ki gibi oturtulur
- Artık bu şekilde roket motoru sağlam bir biçimde yerine yerleştirilmiş demektir.
- Ayrı şekilde roket motorunu yerinden çıkartırken bir pense yardımı ile çelik tel esnetilerek yan tarafa alınır ve roket motoru yerinden çekilerek çıkartılır.
7- Model Roketin Boyanması
- Roketin boyanması şart değil ancak fırlatma sonrası gökyüzünde görülmesini kolaylaştırmaktadır.
- Sprey boya kullandığım için ağırlık açısından çok fazla bir fark yaratmamaktadır.
- Boyama yapacağınız alanı eski gazeteler ve kağıt bant ile izole ederseniz çevreyi de boyamamış olurusunuz.
- İşlem bittiğinde de bu kağıtları etrafa bulaştırmadan toplayıp atabilirsiniz.
- Boyama işlemi için yukarıda üç tip sprey boya ve kağıt bant görülmektedir.
- Bu boyalardan biri beyaz astardır. Astar kullanılmasını tavsiye ederim çünkü boyanacak yüzey ham kağıt ve ahşap olduğundan dolayı diğer boyaları emer bu sebeple çok fazla kat boyamanız gerekebilir.
- Astar sonrası 1-2 kat yeterli olacaktır.
- Diğer sarı ve turuncu boyaları özellikle kontrası yüksek floresan sarı ve floresan turuncu aldım
- Kontrastı yüksek renkleri gökyüzünde görülmesi daha kolay olabilir.
- Boyanmaya hazır model roketler görülmektedir.
- Boya öncesi tüm hazırlıkları bitirin. Çok pürüzlü olan kısımları en ince kum zımpara ile zımparalayın.
- Yapıştırılması gereken yerleri yapıştırıp kurutun boya sonrası bu tarz işlemleri yapmak daha fazla zaman gerektirecektir.
- Gövdeler yukarıda ki gibi dizilerek astar boya atılır.
- Kuruduğundan çevrilerek diğer kısımlarda boyanır.
- Bu şekilde adım adım astar boyama işlemi tamamlanır.
- Burun konileri çengellerinden tel ile asılarak kolayca boyanabilirler.
- Astar boya bittikten ve kuruduktan sonra renkli boyalar atılabilir.
- Ben roketlerde kanatçık bölgesi ile orta bölümü farklı renklerde boyamayı tercih ettim.
- Burun konilerinin uç kısımlarında fazla boya damlacıkları görülmektedir.
- Bu iyi bir işaret değildir bu tarz sonradan görsel olarak kötü sonuçlara yol açmamak için boyayı uzaktan ve acele etmeden yapın aksi durumda boya akmaları ve birikmeleri oluşacaktır.
8-Kurtarma Tertibatının Hesaplanması ve Yapılması
- Bu bölümde roketimizin ateşleme sonrası güven ile yere inmesini sağlamak için bir kurtarma tertibatı yani paraşüt hesaplamasını ve üretimini yapacağız
- Paraşütün açılması da roketin ateşlenmesi kadar önemlidir. Model roket sisteminde roketin tam başarılı sayılması için kurtarma tertibatının da çalışması gereklidir.
A- Kurtarma Tertibatının Hesaplanması
- İlk olarak hesaplama yapabilmemiz için roketimizin ağırlığını hesaplamalıyız
- Bunun için hassas terazi ile roket motoru, gövde ve burun konisini tartıyoruz.
- Roket ile yaptığım tartımlar sonucunda benim roketim 84,90 gr olarak geldi.
- Şimdi hesaplamalarımı bu ağırlığa göre yapacağım
- Hesaplama için çevrim içi programlardan “Roket Kurtarma Tertibatı Hesaplama” programını kullanacağız
- Roket Kurtarma Tertibatı Hesaplama programına buradan ulaşabilirsiniz.
- Yukarıda görüldüğü gibi roket ağırlığı 84,9 gr olarak girildi düşme hızı model roketlerde 3m/sn olduğundan 3 olarak girildi
- Tertibat tipi şu an yapacağımız modelin boyutuna uygun olacağı için daire tip seçildi
- Sağ alt kısımda kurtarma tertibatımızın ölçüsü 358,4mm olarak hesaplandı. Bu ölçüye göre kurtarma tertibatını yani paraşütü hazırlayacağız.
B-Kurtarma Tertibatının 2D Olarak Çizilmesi ve Şablon Oluşturma
- Paraşüt çapı 358 mm di ben onu 360mm olarak aldım
- Yukarıda görüldüğü gibi önce 360mm çapında daire çizdim ve 1/8 ü kalacak şekilde kırptım
- Bu çeyrek dilimi mastar olarak kullanacağız
- Kullandığım program LibreCAD dir artık yavaş yavaş mantıksız lisans ücreti ve şartları olan programlardan açık kaynak kodlu programlara geçiş yapıyorum
- Önümüzde ki süreçte LibreCAD ile de ilgili ders hazırlamayı düşünüyorum.
- Yukarıda ki gibi ilk olarak “Print Preview” düğmesine basılır
- Yukarıda ki gibi bir görüntü ekrana gelecektir.
- Amacımız 1:1 e çıktı alarak çizdiğimiz ölçüde bir çıktı elde etmek
- İlk olarak 1:1 seçilerek çiziminin ölçü ile çıktının aynı orana gelmesi sağlanır
- Sonrasında “Center the Page” düğmesine basılarak çizimin kağıdın merkezine gelmesi sağlanır
- Yukarı da A4 kağıdında çizdiğimiz şablon görülmektedir.
- Şimdi yazıcıdan çıktı alabiliriz.
- Yukarıda ki şablon çizimini çıktı almak için PDF’i aşağıdan indirebilirsiniz.
- Kurtarma Tertibatı Şablon Dilimi-PDF
Bağlantıyı Görmek İçin Giriş Yapın ya da Ücretsiz Üye Olun
- Aldığımız çıktıyı düzgün bir şekilde keserek 3mm mukavva üzerine yapıştıracağız.
- Yukarıda ki gibi aldığımız çıktıyı kesip mukavva üzerine yapıştırıyoruz
- Kağıdın kaymaması için sağlam şekilde yapıştırılır.
- Sonrasından mukavva kağıt referans alınarak kalem ile çizilir.
- Yukarıda ki gibi paraşütümüzü keserken kullanacağımız 3mm den bir şablonumuz oldu.
- Bu ölçüde paraşütler için üzerine ölçüsünü yazıp işiniz bittiğinde saklarsanız yakın ölçüde paraşütler için kullanabilirsiniz.
C- Kurtarma Tertibatının Yapılması
- Paraşüt yapımı için hırdavatçılarda satılan boya işlerinde kullanılan ince hışır naylon kullanacağız
- Paraşüt elbette bir çok malzemeden yapılabilir ancak roketin boyutunu dikkate alınca ince naylon en iyi seçenek gibi durmaktadır.
- Yukarıda ki asetatlı kalem ile dilim dilim çizilerek bir daire oluşturulur
- Dilim yapmamız da ki amaç şimdi daha iyi anlaşılmıştır.
- Eğer tam çap yapsaydık çok daha büyük bir mukavva harcayacaktık ve sonrasında saklaması daha zor olacaktı.
- Bu mantık ile çok daha büyük dairesel kurtarma tertibatlarını yapabiliriz.
- Çizgiden dikkatlice kesilerek paraşüt oluşturulur.
- Paraşüt ipi için çok fazla elektriklenme yapmayan ve kalın olmayan ancak sağlam olan polyester iplik kullanıyoruz.
- Paraşüt bağlantısı için 30cm ip ten 4 adet kesilir.
- 4 Noktadan yukarıda ki gibi ipler yapıştırılır.
- Yapıştırma için izole bant yada sağlam kağıt bant kullanılabilir.
- Dikkatli bakarsanız ip düğüm atıldıktan sonra yapıştırılmıştır bu daha fazla tutunmayı sağlar.
- Yukarıda görüldüğü gibi paraşütümüz hazır.
- İpler en ucundan birbirlerine bağlanır.
D- Kurtartma Tertibatının Gövdeye Montajlanması
- Kalın kraft kağıdından 40mm X 60mm parça kesilir.
- Kesilen parçaya yukarıda ki gibi 2 delik delinir
- 50cm kesilen polyester iplik yukarıda ki gibi bu deliklerden geçirilir, bir kısmı dışarda bırakılır.
- Parçanın diğer yüzüne beyaz tutkal sürülür
- Tutkal sürülen parça yukarıda ki gibi gövdeye yapıştırılır.
- Parça burun konisinin parçası girebilecek kadar aşağı inmelidir.
- Yapıştırma tüm parçada oluşmalı kesinlikle parçanın bir kısmı havada kalmamalıdır.
- Son aşamada gövdeden çıkan “şok kordonu” diğer paraşüt ipleri ile bağlanır.
- Böylece kurtarma tertibatımız hazırlanmış oldu.
9- Fırlatma Rampası
- Model roketin güvenle ateşlenmesi için bir fırlatma rampası yapacağız.
- Bu rampa hem işlevsel olmalı hem de demonte yapılmalı
- Fırlatma bittiğinde sökülüp toparlanabilmeli böylece saklama ve taşımada büyük kolaylıklar sağlayacaktır.
A- Fırlatma Rampası Tasarımı ve 3D Çiziminin Yapılması
- İlk olarak rampayı bilgisayar ortamında tasarlıyoruz
- Bu tasarımda oluşabilecek sorunları görerek gerekli imalatı yapacağız ve yaptıracağız.
- Projeye başladığımda ücretli bir program kullanıyordum ama artık yavaş yavaş açık kaynak kodlu CAD programlarına geçme vakti geliyor.
- Adım adım projede kullanılacak parçaların çizim ve ölçülerini göreceğiz.
- Fırlatma Rampası 3D CAD Dosyaları
Bağlantıyı Görmek İçin Giriş Yapın ya da Ücretsiz Üye Olun
- Rampa bir çok parçadan oluşmaktadır.
- Rampayı demonte olarak tasarladım bu sebeple parça sayısında artış oldu.
- İlk olarak 1 Numaralı parça olan rampa milini göreceğiz.
A1- Rampa Mili
- Rampa toplamda yaklaşım 1m uzunluğundadır.
- Ben bunu 3 e bölerek birbirine vidalı olacak şekilde tasarladım.
- Bu şekilde fırlatma bittiğinde rampa mili rahat ve güvenli şekilde kaldırılabilecek
- Parçaların ölçülerini göreceğiz sonraki aşamada imalatına değineceğim.
- Yukarıda alt parçanın teknik resmi ve fotoğrafları görülmektedir.
- Fotoğraf ve resmi aynı yere koymamın sebebi aslında daha rahat anlaşılmasını sağlamak
- 300mm lik milin bir tarafında M5 dış diş açılırken diğer tarafına da M3 iç diş açılmaktadır.
- M5 diş açılan bölüm rampaya montaj için kullanılacaktır.
- Orta parçanın iki tarafında erkek vaziyetindedir.
- Her iki tarafa 5mm uzunluğunda M3 dış diş açılır.
- Bu şekilde üst ve alt parçaya bağlanabilir.
- Üst parça tek tarafı düz şekilde diğer tarafında M3 iç diş çekilmiştir.
- Düz olan kısımda çok fazla olmamak şartı ile pah kırılmıştır.
- Bu şekilde 3 parça mil birbirine vida şeklinde takılarak tek parça 1m lik bir rampa mili oluşturmaktadır.
A2 – Ateş Yansıtıcı Parça
- Ateş yansıtıcı parça
- Roket motoru ateşlendiğinde ateş bu parçaya vurarak soğu bu şekilde hem toprağa hem de yerde ki diğer ekipmanlara zarar gelmesi engellenir.
- Ortaya çıkan son bileşik toprağa veya canlılara zararlı olmasa da direk olarak toprağa gönderilmesi doğru olmayabilir.
- Bu parça 1,50mm sacdan lazerde kestirildi bu parçalar ile ilgili tüm kesim dosyalarını “DXF” buradan indirebilirsiniz.
A3 – Mil Tutucu Parça
- Amacı rampa mili ile rampanın bağlantısını sağlamaktır.
- M18 saplama(tij) den kesilerek tornada delindi ve M5 kılavuz çekildi.
- Bu şekilde M5 olan kısma rampa mili takılacak, ufak resimde görüldüğü gibi M18 somunlar ile de rampanın ana gövdesine bağlanacaktır.
- Bunu düz milden yapmak çok mantıklı değil çünkü M18 pafta çekmek hem zor hem de M18 ekipmanları büyük bir masraf olabilir.
A4 – Roket Konumlandırıcı
- Roket rampaya takıldığında istenilen noktada sabitlenmesi için yukarıda görülen parçaya ihtiyaç vardır.
- Ø12mm dış çapa sahip milden işlendi içerisine M6 imbus cıvata girecek şekilde kılavuz çekildi.
- Ortada ki 6mm delik ise rampa milinin geçmesi için
- Bu parça rampa milinden geçirildikten sonra imbus cıvata sıkıldığında sabitlenir roketide bu parçaya oturur ve daha fazla aşağıya gitmez.
- Bu parçaya çelik tel ve krokodil takılarak ateşleme telinin ağırlığı alınabilir ben tel takılacak yeri yaptım ancak sonradan vazgeçtiğim için burada göstermedim.
A5 – Fırlatma Rampası Ayakları ve Merkez
- Rampanın geri kalan bölümleri görülmektedir.
- Demonte olduğundan dolayı ayaklarda üç kademeli ve geçmeli olarak yapıldı.
- Bu parçalar lazerde kesildi ve abkand ile büküldü.
- Bu parçaların 3D-2D çizimleri ve imalat teknik resimlerini buradan indirebilirsiniz.
Bağlantıyı Görmek İçin Giriş Yapın ya da Ücretsiz Üye Olun
- İmbus cıvataların takıldığı parçalar somun perçindir bunların nasıl takıldığını anlamak ve diğer detaylar için mutlaka videoları izleyiniz.
B- Fırlatma Rampasının Yapılması
B1- Rampa Mili İşlemleri
- Bu bölünde fotoğrafların yanı sıra videoları daha iyi takip etmelisiniz.
- Yapılan tasarıma uygun olarak fırlatma rampa parçalarının imalatını yapacağız.
- Yukarıda rampa milinin yapımı görülmektedir.
- Kılavuz çekmeden önce mil merkezinden tornada dikkatlice delinir.
- Milin diğer uçta pafta çekilecek ölçüye kadar talaş alınır.
- İşlem sırasında bor yağ kullanmanız iyi olabilir çünkü mil çok zorlanırsa ince olduğundan dolayı yamulabilir.
- Pafta çekilecek ölçüye kadar talaş alınmış uç görülmektedir.
- Bu uca pafta çekilirken diğer delinen uca da kılavuz çekilecektir.
- Pafta çekim işlemi görülmektedir.
- Torna durmuş vaziyettedir ve el ile pafta çekilir
- Pafta çekerken kesici yağ kullanırsanız daha rahat edersiniz.
- Burada pafta nasıl çekilir bunu anlatmıyorum bilginiz yok ise bu konuda bilgisi ve tecrübesi olan kişilerden destek alın.
- Pafta çekimi sonrası dişler görülmektedir.
- Uygun ölçüde somun ile dişler kontrol edilmelidir.
- Daha önce ki konularda da belirttiğim gibi kılavuzlar 3 lü olarak satılır ancak bunlar birbirinin yedeği değildir.
- Yukarıda görüleceği üzere
- 1. sıradaki kılavuzda 1 çizgi
- 2. sıradaki kılavuzda 2 çigi
- 3. sıradaki kılavuzda ise çizgi bulunmaz.
- Bunun anlamı deliğe ilk olarak bir çizgi olan kılavuz salınır sonra sırası ile 2 çizgi olan ve en son çizgisiz kılavuz salınır böylece delik tam olarak istediğimiz ölçüye gelir.
- Metal malzemeler sert olacağından direkt çizgisiz kılavuzu deliğe salmak kılavuzun sıkışıp kırılmasına sebep olabilir.
- Kılavuz işlemlerinde de kesici yağ kullanılmasını tavsiye ederim.
- Kılavuz işlemi görülmektedir.
- Kılavuz çekilecek parçayı kaymayacak şekilde sabitlerseniz kılavuzu çok daha rahat ve düzgün bir şekilde çekebilirsiniz.
- Yukarıda görüldüğü gibi ben mengeneyi de işkence ile masaya iyice sabitledim.
- Bu bölünde fırlatma rampası milinin imalat aşamalarını gördük.
- Bu aşamalar 3 adet parça milin hepsinde ölçüsel olarak farklı olsa da yapılan aynıdır.
- Yapılan işlemlerin detayları için aşağıdaki videoyu izleyebilirsiniz ayrıca teknik detaylar için CAD ve Teknik Resim dosyalarını inceleyebilirsiniz.
B2 – Roket Tutucunun Yapılması
- Roketi rampa milinde istediğimiz konumda sabitlememiz için bu parçaya ihtiyacımız vardır.
- Daha önce ortası delik olan bir parça malzemeyi değerlendirmek için roket tutucu yapmaya karar verdim.
- Delik işleminin doğru olabilmesi için ilk olarak punta matkap ucu ile parça işlenmeye başlanır.
- Sonrasında bor yağı vererek matkap ucu ile delme işlemi yapılır.
- Kullanılacak matkap ucu çapı çekilecek kılavuza göre seçilmelidir.
- Delik işleminden sonra kılavuz çekilir.
- Kılavuz çekilen delikten imbus cıvata takılacaktır.
- Çekilen kılavuzları yukarıda ki gibi mutlaka uygun ölçüde cıvata ile ve çekilen paftaları da uygun ölçüde somun ile kontrol edin.
- Büyük delikten rampa miline geçirilen parça imbus cıvata sıkılınca sabit kalacak ve bunun üzerinde model roketimiz oturacaktır.
- Böylece istediğimiz noktada model roket sabitlenir daha aşağıya inmez.
- Bu aşama tercihe bağlıdır.
- Burada yapılacak işlem ile roket tutucuya ince çelik tel ve ucuna krokodil konularak roket motoruna gelen elektrik telinin ağırlığı alınması amaçlanmıştır.
- Ancak ben bunu şimdilik kullanmadım ancak sizde yaparsanız ilerisi için hazır olur.
- Roket tutucunun diğer ucuna yukarıda ki gibi 1,10mm delik delinir
- Bunun için kısa ve sert olan özel karbür uçlar çok dikkatlice kullanılır
- 1,10 mm delik görülmektedir.
- Bu deliğe çelik tel takılacaktır.
- Takılan çelik teli sabitlemek için bir set kur cıvataya ihtiyacımız vardır
- Bu civata için gerekli deliği merkezden kaçık olarak parçayı mengene aynaya bağlayarak deleceğiz
- Yukarı da mavi marka boyası ile delinecek alan işaretlenip çizilmiştir.
- Delik delindikten sonra kılavuz çekilerek set kur cıvata için gerekli yer açılır.
- Bu cıvata sıkılınca takılan çelik tel sabitlenecektir.
- Ben şu an kullanmıyorum ancak ateşleme kablosunun ağırlığını almak için işe yarayabilir ileri de kullanmayı düşünüyorum
- Detaylar için aşağıda ki videoyu izleyebilirsiniz.
B3 – Rampa Mili Tutucu Parça
- M18 saplamadan kesilen parça önce puta matkabı ve sonra normal matkap ucu ile delinir.
- Torna aynasını çok sıkmamaya dikkat edin aksi halde dış dişler bozulur ve kullanılmaz duruma gelebilir.
- Delinen delikten kılavuz çekilir.
- Kılavuz çekildikten sonra en başta pafta çekilen mil vida gibi parçaya takılıp sökülebilir.
- Bu şekilde rampa mili rampa ayaklarına bağlanmış olacaktır.
- Detaylar için aşağıda ki videoyu izleyebilirsiniz.
C- Fırlatma Rampasının Boyanması ve Montajı
- Bu bölümde rampanın sacdan imal edilen kısımlarının montaj ve boyama işlemlerini göreceğiz.
- Parçaların üzerinde ki çapaklar eğe ve zımpara ile temizlenir.
- Bükülen parçaların ölçüleri ve uyumları test edilir çünkü genelde büküm ölçüleri tam olmayabilir
- Burada ayaklar birbirinin içine geçerek çalışacağı için büküm ölçüleri önemlidir.
- Bu test edildikten sonra sorun olanla bükümler mengene ve çekil kullanılarak açılırlar.
- Temizlik işleminden sonra sprey boya ile acele etmeden parçalar boyanır.
- Bir yüzü boyanan parçalar kuruduktan sonra diğer yüzleri boyanır.
- Yukarıda görülen alet somun perçin makinasıdır. El gücü ile çalışır
- Düz saçlara somun kaynatmak yerine uygun somun perçin ile cıvata takılabilir duruma getirebiliyoruz.
- İsteyen elbette somun kaynatabilir saclara ancak ben bunu tercih ediyorum
- Somun perçin ölçüsü “M6-Sıfır Kafa” dır.
- Yukarıda somum perçin ve M6 imbus civata görülmektedir.
- Somun perçin uygulaması sonrası görülmektedir.
- Şimdi rampa montajlanarak test edilecektir.
- Yukarıda görüldüğü gibi ayaklar birbirine geçme şekilde montaj yapılacaktır.
- Cıvatalar biraz gevşetilip yerine oturduğu zaman sıkılaştırılacaktır, söküleceği zamanda tam tersi yapılacaktır.
- Ayakları birbirine bağlayan parçanın da çalışma mantığı aynı şekilde slotlu sistemdir.
- Bu şekilde tüm rampa parçalara ayrılarak kolayca saklanabilir.
- Parçalar için mini bir çantada yapılabilir, ileriki zamanlarda bunu da ayrı bir proje olarak ekleyeceğim.
10- Model Roketin Fırlatma Öncesi Ateşlemeye Hazırlık
- İlk olarak yanmaz kağıttan bir parça alınır
- Yanmaz kağıt, fırlatma barutunun yaratacağı alevi absorbe ederek naylon paraşütün eriyip işlevsiz duruma gelmesini engellemek amacı ile kullanılır.
- Bu kağıdın yapımı için burayı inceleyebilirsiniz.
- Yanmaz kağıt kabaca buruşturularak roket gövdesine yerleştirilir.
- Yanmaz kağıdın yerine yerleştirilmiş durumu yukarıda görülmektedir.
- Yanmaz kağıt işleminden sonra kurtarma tertibatının gövde içine yerleştirilmesi gerekir.
- İlk olarak paraşüt yukarıdaki gibi 2 ye katlanır
- Paraşüt iki yandan eşit şekilde tekrar katlanarak yukarıdaki durum elde edilir.
- Paraşüt uç ( sivri ) kısımdan başlayarak yukarıdaki gibi sarılır.
- Paraşüt çevresinde ki iplere düzgün bir şekilde yukarıda ki gibi dolanır.
- Ancak aşırı şekilde sıkı olmaması gerekir.
- İplere sarılan paraşüt dikkatli bir şekilde roket gövdesine yerleştirilir ve sadece burun konisine yer bırakacak kadar gövdeye yerleştirilir kesinlikle bastırma ve zorlama yapılmamalı.
- Yanmaz kağıt ve kurtarma tertibatı hazır hale gelen roketin sıra motorunu montajlamaya geldi
- Roket motoru nözül dışarı bakacak şekilde gövdeye yerleştirilir
- Roket motoru yerleştirilirken motor kundağı tutucusu yanda kalmalıdır.
- Roket motoru yerine sert şekilde oturtulmalıdır.
- Boşluk kalırsa roket çalışma anında sert şekilde boşlukta hareket ederek roket gövdesini parçalayabilir
- Bu sebeple kesinlikle motor kundağına roket motorunun çok iyi şekilde oturduğundan demin olmalısınız.
- Motor tam yerine oturunca bir pense yardımı ile motor kundağı teli yukarıdaki gibi tutulup çekilerek yerine oturtulur.
- Kesinlikle eliniz ile yapmayın çelik tel çok sert ve keskin olduğundan eliniz yaralanabilir.
- Yukarıda görüldüğü gibi roket motoru yerine doğru şekilde oturtuldu ve sabitlendi .
- Roketimiz ateşlemeye hazır.
11 – Model Roketin ATEŞLENMESİ !
- Model roket çalışmasında artık son aşamaya geldik.
- Ateşleme için gereken ateşleyicilerin yapımını anlatmıştık.
- Ateşleme işlemini kontrollü ateşleme devresi kullanarak yapacağız. Kontrol ateşleme devresi yapımına buradan ulaşabilirsiniz.
- Güvenli değilse roket bilimi değildir !
- Ateşleme yapılacak alanın seçimi çok önemlidir
- Çevrede kesinlikle yüksek gerilim hatta veya elektrik direkleri bulunmamalıdır. ( minimum ateşleme alanı içerisinde )
- Çevrede yanıcı ot bulunmamalıdır var ise temizlenmelidir
- Çevrede yoğun kalabalık alanlar olmamalıdır
- Çevrede yüksek ağaç bulunmamalıdır
- Çevreden geçen otoban-otoyol yada yoğun trafik olan bir yol bulunmamalıdır
- Mutlaka yanınızda yangın söndürme tüpü bulunmalıdır
- Motor gücüne göre ateşleme yapılabilecek minimum alan ölçüleri aşağıdadır
Motor Sınıfı
Alan (M)
A 15×15 B 30×30 C 60×60 D 120×120 E 150×150 F 300×300 G 300×300
- Model roket ateşlemesi yapabilmek için rüzgarın hızı 32km/h den daha yüksek olmamalıdır.
- Bunu da yukarıda ki gibi bir anemometre ile ölçmeniz gereklidir.
- Ben ateşleme yaparken hiç rüzgar yoktu ve hava sıcaklığı 27 °C olarak gözükmektedir.
- Üç adet model roket ateşlendi.(bir adette bonus ateşleme var )
- Bu roketlerden bir tanesi başarılı şekilde iniş yaptı, bir tanesinin şok kordonu koptu ve sadece burun konisi paraşütle iniş yaptı diğeri ise motor patlaması sebebi ile parçalandı.
- Bonus roketinde şok kordonu koptu ve paraşüt gövdeden ayrıldı, bunun çözümü için üzerinde çalışmam gerekecek.
- Üç fırlatma da videolarda görülecektir.
- Video çekim sırasında ekran parlamasına daha bir çözüm bulamadığım için roketleri havada ki süreçlerde çok iyi çekemedim ancak bir nebze de olsa ne olduğu anlaşılmaktadır.
Başarılı olan roketin paraşüt ile inişi görülmektedir.(görülememektedir :) )
- Video izlendiği daha net anlaşılacaktır.
- Başarılı olan roketi 1 saate yakın aramadan sonra asılı durumda bulabildik.
- Model roketlerin inişten sonra bulunabilmesi için de bir proje geliştireceğim çünkü ciddi vakit harcamanıza sebep oluyor.
- Olması gerektiği gibi model roketim yere iniş yaptı.
Başarılı olan model roketi görmektesiniz.
- Anlaşılacağı üzere üzerinde ısı ile delinme ve büzüşme oluşmuş.
- Buradan çıkarılacak sonuç yanmaz kağıt oranını biraz daha arttırmamız gerektiğidir çünkü bu erime fırlatma barutu etkisi ile oluştu.
- Her zaman fırlatmalarda ister başarılı ister başarısız olsun bulduğunuz parçaları dikkat ile inceleyerek gerekirse kesip biçerek oluşan sorunları analiz edip çözümler üretmeye çalışın ancak bu şekilde bilimsel bir ilerleme elde edebilirsiniz.
12-SONUÇ
Roket Bilimini Öğreniyorum serisinin sonuna geldik !
- Bu seriyi en baştan web sayfam üzerinden takip edenler bir roket nasıl yapıldığını görmüş oldular
- Dışardan bitmiş hali basit görülse de içerisinde bir çok aşama, zorluk ve tehlikeyi barındırdığını görmüş oldunuz.
- Bilimsel çalışmaların ne kadar detaylı ve sistematik yapılması gerektiğini gördünüz.
- Bu basit çalışmada bile yaklaşık 500 sayfa yazı ve 5-6 saat video izlemek zorunda kaldınız.
- Dolayısı ile bilimsel çalışmalar ancak bu tarz zorlukları göze alabilen insanlar tarafından gerçekleştirilebilir.
- Bir büyük Türk düşünürün dediği gibi “ Çetin yollar yufka yürekliler ile aşılamaz ! “
- Bu sebeple kendine acıyan, kendini çok rahata alıştıran, hiçbir şekilde zorluğa ve zorlamaya gelemeyen insanlar ne yazık ki bilimsel alanda da hiç bir başarı sağlayamazlar.
- Ancak hayatlarının sonlarına kadar başkalarını suçlamaya, başkalarına suç bulmaya ve kendilerine hep mağdur rolünü biçmeye ve hayatlarını boşu boşuna yaşamaya devam ederler.
- Bilim çok ciddi bir çalışma, fedakarlık ve azim gerektirir dolayısı ile bunu göze alabiliyorsanız ancak o zaman bilim yapabilirsiniz aksi takdirde bilim alanında başarı elde etmeniz mümkün değildir.
- Bir çalışmanın daha sonuna geldik.
- Buraya kadar gelenlere teşekkürler, artık sizlerde amatör roketçilersiniz !
