roket-motoru-yapilmasi-ve-testi-5

Roket Bilimini Öğreniyorum #5 – Roket Motorunun Yapılması ve Test Edilmesi



PROJE ÖN AÇIKLAMA

  • Serinin 5. bölümünde C sınıfı bir roket motorunu tam anlamıyla yapımını göreceğiz.
  • Roket motoru roketin yükselmesini sağlayan tek kuvvet üreticidir.
  • Bu motora her ne kadar C sınıfı desemde bu sadece tahmini çünkü henüz elimde roket motoru gücünü bilimsel olarak ölçen bir cihaz yok. Bu cihazla ilgili çalışmalarımı sürdürüyorum bittiğinde onu da detaylı olarak anlatacağım
  • Bu motor ölçülerini James Yawndan temel aldım ve kendi sistemime uyguladım.
  • Roket motoru yapmak için hidrolik prese ihtiyacınız bulunmaktadır. Yapımını buradan öğrenebilirsiniz.
  • İlk olarak roket motoru için kullanılacak zarfın yapımını göreceğiz. Bunun için ne titanyum ne çelik ne krom hiç biri değil bildiğiniz basit kraft kağıt kullanılmaktadır. ( Şaşırtıcı değil mi ! )
  • Yakıt ve zamanlayıcımızı daha önceki bölümde hazırlamıştık bu bölümde bunun nasıl motora yükleneceğini göreceğiz.
  • Motorun gaz çıkış kısmına nözül denir ve üst kısmına tapa nedir . Bunlarda basit şekilde toz kil karışımından yapılmaktadır.
  • Bölümde ayrıca yanmaz çözeltiye ihtiyacımız vardır. Yanmaz çözelti yapımını buradan inceleyebilirsiniz.
  • Konuda ki tüm resim ve fotoğraflara tıklayarak büyültebilirsiniz.
  • Anlamadığınız noktaları “Soru-Cevap” forumuna sorabilirsiniz.

Roket Motorunun Yapılması

Roket Motorunun Yapılması
Roket motorunun kesiti görülmektedir.
  • Yukarıda roket motoru kesiti görülmektedir.
  • İlk olarak motor zarfını yapacağız
  • Daha sonrasında adım adım roket motorunu inşa edeceğiz.

1- Roket Motoru Zarfının Yapılması

roket-motoru-yapimi
Roket motoru kılıfı için gerekli bazı malzemeler gerekmektedir.
  • İlk olarak belirlediğimiz ölçüde kraft kağıdını keseceğiz
  • Sonrasında 1/1 oranında beyaz tutkal + su karışımı ile ıslatıp saracağız
  • Roket motoru kılıflarının düzgün olabilmesi için mutlaka düzgün kesilmeleri gerekmektedir.
  • Kesim için yukarıdaki gibi L cetvel yada daha iyisi aşağıdaki gibi 1m lik çelik cetvel kullanmanızı tavsiye ederim.
  • Çoklu kesimlerde 1m lik çelik cetvel oldukça işe yaramaktadır.
roket-motoru-celik-cetvel
100 cm lik çelik cetvel ile zarf şeritlerini daha rahat elde edebilirsiniz.
  • Sarma işlemi için 4. bölümde yaptığımız 13 mm çapında ki düz mili kullanacağız.

 

A- Roket Motoru Kılıfı için Kağıt Kesilmesi

roket-motoru-kraft-rulo
200 gr lık kraft kağıdı rulosu görülmektedir. ( 10 kg )
  • Roket motoru için kraft kağıdı kullanmaktayız.
  • Bu kağıt hem çok dayanıklı hemde çevre dostu bir kağıttır.
  • Kağıtların kalınlık ölçüsü belirtilirken gr/m³ olarak ölçü verilir
  • Bu bölümde 200 gr/m³ kraft kağıdı kullanacağız.( farklı kalınlıkta kağıt kullanırsanız uzunluk ölçüsü yanlış olur)
roket-kilifi-kesim
Kılıf için kağıt kesimi görülmektedir.
  • Projedeki motorumuz için 93 mm genişliğinde ve 590 mm uzunluğunda şeritler kesiyoruz
  • Her şerit bir adet roket motoru kılıfı demektir.
  • 200 gr/m³ kraft kağıdı plakalar halinde satılır ve standart ölçüsü 1000 mm x 700 mm şeklindedir.
  • Bu sebeple plakayı kullanırken boyunu 700 mm olan tarafa verin böylece daha fazla motor için şerit elde edebilirsiniz.
roket-motoru-kraft-seritler
Roket motoru yapmak için kesilen şeritler . Her şerit bir roket motoru demektir.
  • Yukarı kesilmiş şeritler görülmektedir.
  • Bunları şimdi sarıp roket motoru kılıfı haline getireceğiz.
  • İşlem detaylarını aşağıdaki videodan izleyebilirsiniz

B- Kesilen Kağıtların Sarılarak Roket Motoru Kılıfı Yapılması

roket-motoru-kiliflar
Yapımı bitmiş ve kurumu roket motoru kılıfları görülmektedir.
  • Sarılmış ve kullanıma hazır roket motoru kılıfları görülmektedir.
  • Yukarıdaki teleskopik görüntüleri çok istemesekte fazla bir sorun oluşturmazlar ama amacımız her iki tarafı da düz bir roket motoru kılıfı elde etmektir.
  • işlem için ilk olarak 1/1 oranında(hacim olarak) Su ve Beyaz Tutkal karışımı hazırlıyoruz
  • Yani ben 100ml su ile 100ml beyaz tutkalı karıştırdım
  • İyice karıştırıp çözeltiyi hazırlıyoruz
  • Yaptığım hesaplamalara göre 200ml çözelti ile yaklaşık 26 adet roket motoru kılıfı sarılabiliyor. Bu tespite bakarak kaç adet kılıf yapacaksınız ölçüyü ayarlayabilirsiniz
  • Bu işlemde aşağıdaki gibi bir fırça kullanmaktayız.
roket-motoru-firca
Tutkal – su karışımını basit bir yağlı boya fırçası ile uygulayabilirsiniz.
  • Sarma işleminde milin kağıt içerisine saplanıp kalmaması için aşağıdaki gibi bir alan belirliyoruz
roket-kilifi-sarilimi-tutkalsiz-alan
Sarma işleminde milin yapışmaması için kuru alan belirlenir
  • Dar olan alana kesinlikle çözeltiden sürmüyoruz bu kısım kuru kalıyor
  • Çünkü bu kısıma çözelti gelirse kağıt sararken sarma miline yapışabilir ve çıkarması zor olur
  • Ama kuru olarak kalırsa böyle bir sorun oluşmaz
  • Bu alanı belirlemek için kağıt kuru iken mil çevresinde 1 tur döndürüp çiziyoruz( aslında milin çevresi kadar diyebiliriz)
roket-kilifi-cozelti-uygulama
Kesilen şerite tutkal/su çözeltisi fırça yardımı ile uygulanır
  • Yukarıda görüldüğü gibi fırça yardımı ile çözelti iyice sürülür
  • Özellikle kenarlara bolca sürün
  • Çözelti iyice sürüldükten sonra sarım işlemi yapılır ve  kendi kendine açılmaması için paket lastiği takılır
  • Böylece kuruyana kadar rulo kendiliğinden çözülmez.
roket-motoru-kiliflari-yas
Roket motoru kılıflarının sarıldıktan sonraki yaş halleri
  • Yukarıda roket motoru kılıflarının kurumadan önceki halleri görülmektedir.
  • Roket motoru kılıfının sarılmasında en önemli nokta asla ama asla kağıt katları arasında en ufak bir boşluk kalmamalıdır.
  • Arada kalacak en ufak hava boşluğu roket motorunun patlamasına sebep olur yani zarfın tüm dayanıklılığını yok eder
  • Bu sebeple roket motoru zarfını sararken aynı anda elimizle mile baskı uyguluyoruz ki arada boşluk kalmasın
  • Kuruma işlemi için kılıfları kendi haline bırakın yaklaşık 1-2 gün içinde iyice kuruyacaklardır.
  • Kesinlikle bir ısı kaynağı ile kurutmaya çalışmayın.
  • Kuruduktan sonra paket lastiklerini çıkartabilirsiniz.
  • İşlem sonrasında fırçayı su ile yıkayarak temizleyin ayrıca işlem yaptığınız alanda kalan tutkal artıklarını da su ile çıkartabilirsiniz.
  • İşlem detayları içinde aşağıdaki videoyu izleyebilirsiniz

 

2- Nözül ve Tapa Kilinin Hazırlanması

roket-motoru-kil-hazirlama
Nözül kili yapmak için gerekli malzemeler görülmektedir.
  • Nözül ve tapa yapımında kullanacağımız malzeme aslında bir karışım oluşturularak elde edilir.
  • Malzeme ve oranlar şöyledir
    • %60 Bentonit kil
    • %30 Kaolin kil
    • %10 Parafin ( mum)
  • Bu malzemeler karıştırılıp 150°C de fırınlanarak hazır hale getirilir.
  • Bentonit kil toz halde satılanları aşırı pahalı olabilir bu sebeple bu kadar masrafa girmenize gerek yok öncelikle aşağıda görülen ve ilerde de kullanacağımız bir kahve öğütücüsü temin etmeniz gerekmektedir.
  • Bu öğütücüyü kömür tozu ve potasyum nitrat öğütmek içinde kullanacağız
roket-motoru-kahve-ogutucu
Kahve öğütücüsünün iç haznesi mutlaka metal olmalıdır.
  • Marka ve modeli önemli değil önemli olan iç haznesinin metal olması.
  • Şimdi bentonit kile geri dönelim.
  • Bu kil toz halinde aşırı pahalı satılmakta ancak bunun çok ucuz bir kaynağı bulunmaktadır.
  • Kedi kumları %100 bentonit kilden yapılmaktadır.( kediler tarafından kullanılmamış olması tercih sebebidir.)
  • Burada dikkat edilecek nokta pakete baktığınızda %100 bentonit yazması çünkü bazı kumlar silika jelden yapılabiliyor bunun dışında rengi önemli değil
  • Bentonit kil yeşilimsi , grimsi veya beyaz olabilir paket üzerinde %100 bentonit diyorsa gerisi çokta önemli değildir.
roket-motoru-bentonit-kedi-kumuroket-motoru-bentonit-kedi-kumu
Petshop dan aldığım %100 bentonit kedi kumu
  • Yukarıda kedi kumu paketi ve yakından kedi kumu görülmektedir.
  • Genel olarak bu tarz granül halinde satılır
  • Bu granülleri kahve öğütücüsünde 60 sn den 3 kez öğüttüğünüzde ince un gibi bir toz kil elde edeceksiniz. Bu bizim için yeterli
  • Örnek vermek gerekirse ben bu 5kg lık paketi 12 TL ye almıştım ancak 1kğ toz bentonit en az 30-40 TL ye satılmaktadır.
roket-motoru-komur-guvenlik
Güvenlik ekipmanları görülmektedir.
  • Bentonit kil öğütürken mutlaka toz maskesi kullanın.
  • İnce kil tozları insan sağlığı için tehlikelidir
roket-motoru-kaolin
Beyaz kil ve kaolin kil olarak bulunabilir. Ateşe dayanıklılık sağlamaktadır. Endüstride porselen yapmak için kullanılır.
  • Diğer malzememiz kaolin kili
  • Bu kil toz halinde uygun fiyatlı olarak temin edilebilmektedir.
  • Bu kil aynı zamanda porselen kili olarak geçmektedir.
  • Tek başıma dayanıma sahip değil ancak bentonit ile karıştırılınca ısıya karşı dayanıklık sağlamaktadır.
  • İnce toz halde satıldığından bir öğütmeye gerek yoktur.
roket-motoru-parafin
Evde kullandığımız mumların çok büyük kısmı parafinden oluşmaktadır. Bu sebeple mum kullanılabilir.
  • Son malzememiz de mumdur.
  • Evet roket bilimi çok ilginç el ile bile eriyen mumun roket nözülünde ne işi var diyebilirsiniz. Bunu kısaca açıklayayım
  • Eskiden roketçiler toz kili preslerken kağıt zarfın içten yamulduğunu görmüşler ve bunun sebebininde toz kilin kağıda tutunması olduğunu anlamışlar
  • Bu sebeple kilin içinde kağıtla arasında kayganlaştırıcı özellikte bir madde aramışlar ve bildiğimiz yağları denemişler
  • Ancak bir süre sonra yağ nözülden akıp gidince nözülün tutunma gücünü etkilemiş ve yeni çözümler aramışlar
  • Bulunan en iyi çözüm parafindir , evde kullandığımız mumlarında neredeyse %90 ı parafinden oluşmaktadır.
  • Parafin hava sıcaklığı ile erimediği için nözülden akıp gitmez.
roket-motoru-kil-yapimi
Karışım kil ve oranları görülmektedir.
  • Şimdi kil hazırlamasına geçebiliriz
  • Öncelikle ısıya dayanıklı metal veya cam bir kap kullanıyoruz
  • İçerisine istediğimiz oranda karışım hazırlıyoruz.
  • Ben sürekli uğraşmamak için 1kg kil karışımı hazırlıyorum. Bunun için ;
    • 600 gr bentonit
    • 300 gr kaolin
    • 100 gr mum kullanıyorum
  • Bentoniti toz haline ayrı olarak getirdikten sonra kaolin ile iyice karıştırıyoruz
  • Ardından içinden ipleri çıkartılmış mumları ince ince keserek yada rendeleyerek karışıma ilave ediyoruz ve karıştırıyoruz
  • Kabın ağzını alüminyum folyo ile kapatırsanız fırının için mum kokmaz.
  • Sonrasında kabı 150 °C de 1 saat kadar fırınlıyoruz ve gözlemliyoruz.
  • Aşırı duman çıkışı olursa ısıtmayı durdurun .
  • Burada amaç mumun eriyip kile nüfuz etmesi yapısına karışması
  • Isıtma bitince kabı soğumaya bırakıyoruz.(Bu durumda 150 °C de aşırı sıcaktır dikkatli olun)
  • Soğuduktan sonra toplaklanmaları temizlemek için  1er kez kahve öğütücüsünden geçiriyoruz.
  • Bu işlemden sonra kil karışımı artık kullanıma hazırdır
roket-motoru-kil-son
Kil deki topaklanmayı engellemek için işlemden sonra kahve öğütücüsünden geçirilerek yukarıda ki hale getirildi.
  • Öğütme işlemi sonra kil karışımı yukarıda görülmektedir.
  • İşlem detaylarını daha iyi kavramak için aşağıdaki videoyu izleyebilirsiniz.

3- Roket Yakıtının Delinerek Kullanıma Hazırlanması

roket-motoru-yakit-delme
Yakıtı motora yerleştirmeden önce istediğimiz yanma hızını elde etmek için deliyoruz. Böylece yanma yüzeyi çoğalacak buna bağlı olarak yanma hızı da artacak
  • Yakıtı 4. bölümde hazırlamıştık ve epoksi sürülmüş kraft kağıdı ile kaplamıştık.
  • Bu bölümde yakıtımızı istediğimiz gücü vermesi için işlemden geçireceğiz
  • Teorik olarak yakıtın yanma yüzeyi ne kadar çok ise roket motor enerjisini bir anda o kadar hızlı verir.
  • Bunun sağlamak yani yanma yüzeyini arttırmak için yakıtımızın ortasına 3 mm çapında delik delmeliyiz.
  • Eğer bu deliği açmaz isek roketi yer çekiminden kurtaracak gücü ortaya çıkaramayız bu sebeple delik delme işlemini yapıyoruz.
  • Fakat yanma yüzeyi haddinden fazla olursa bu seferde aşırı hızlı yanma ile roket motoru gaz sıkışmasından patlayabilir.
roket-motoru-deliksiz
Roket blokunun delinmemiş hali görülmektedir.
  • Yakıttan 56mm parça kesilir
  • 56 mm nin 38 mm si yakıt 16mm si zamanlayıcı olarak kullanılacaktır.
  • Bu sebeple yakıt 38mm derinliğinde 3mm çapında delinmelidir.
  • Geri kalan 16mm kısım delinmez.
roket-motoru-3mm-matkap-ucu
Delme işlemi içim 3 mm matkap ucu kullanılacaktır.
  • Delik delerken yukarıda ki gibi matkap ucunun 38. mm sini işaretlerseniz fazla yada az delik delme ihtimali ortadan kalkar
  • Ben delik işlemini tam merkezden delmek için tornada yapıyorum, fakat bu şart değil biraz dikkat ile el matkabı ile de delinebilir
  • Yakıtı delerken telaş etmeyin şeker yakıtın bir güzel özelliği de hassasiyetinin çok düşük olmasıdır. Ancak çok aşırıda ısıtmaktan kaçının.
roket-motoru-yakit-delme-son
Yakıt 3 mm matkap ucu ile 38 mm derinliğinde delindi.
  • Delme işleminde sonra yakıt yukarıda görülmektedir.
  • Daha önce dediğim gibi delik mesafesi 38mm dir ve 3mm çaptadır.
  • Eğer istenirse 38mm ayrı 16mm ayrı kesilebilir ancak tek parça yapmak bana daha mantıklı geldim.
  • Şuan 2-3 sn gecikmeye ihtiyacımız olduğu için deliksiz yakıt kullanıyoruz. Ancak ileride daha büyük motorlarda daha fazla gecikme gerekeceğinden farklı bir karışım ile geciktirici hazırlayacağız bu sistem daha küçük motorlar için kullanılır.
  • Yakıtı deldikten sonra plastik bir poşette motora yerleştirinceye kadar saklayın yüzeyin artması nem çekme oranını da arttırmaktadır.
  • İşlem detaylarını aşağıdaki videodan izleyebilirsiniz.

4- Fırlatma Barutunun Yapılması

roket-motoru-firlatma-barutu
Fırlatma barutu görülmektedir.
  • Bu bölümde model roketin kurtarma tertibatını açmaya yarayan fırlatma barutunu yapacağız ve test edeceğiz.
  • Ayrıca bunu ateşleyici yapımında da kullanacağız.
  • Bu karışımı hazırlarken her malzeme ayrı ayrı öğütülecektir hiçbir şekilde karışmış halde malzemeler öğütülmeyecektir !
  • Malzemeler
    • %75 Potasyum Nitrat
    • %10 Odun Kömürü
    • %15 Kükürt
    • %1-2 Dekstrin
  • Yukarıda ki bazı malzemeler hazır alınırken bazıları elde etmek için yapılacak işlemleri göreceğiz.
  • Bunların dışında metal tel süzgeç, bir karışım kabı ve hassas teraziye ihtiyacımız vardır
  • Kahve öğütücüsü de işimize yarayacaktır.

A- Dekstrin Yapımı

roket-motoru-dekstrin
Nişastasın 150 °C de kavrulması ile dekstrin elde edilir.
  • Dekstrin eskiden pulları yapıştırmak için kullanılırdı.
  • Bazen mektup veya kartpostalların arkasında iğrenç görüntülü kahverengi bir madde görürdük işte o aslında dekstrindir.
  • Dekstrin yukarıdaki fotoğrafta da görülmektedir.
  • Bizim kullanma amacımız fırlatma barutu yaparken tanelerin birbirine daha bağımlı hale gelmesini sağlamak amacıyla bağlayıcı olarak kullanmaktır.
  • Kullanılması şart değil fakat bence kullanmanızda fayda vardır
roket-motoru-nisasta
Mısır nişastası görülmektedir.
  • Dekstrini mısır nişastasını 150 °C de kavurarak yapmaktayız
  • Yukarıda mısır nişastası görülmektedir.
  • Bu nişastaya hiçbir şey katmadan fırın tepsisine yayıyoruz
  • 150 °C ayarlıyoruz ve mutlaka başında durarak her  10 dk fırını açıp karıştırıyoruz aksi halde dibi yanmaya başlar
  • Zaman ile rengi koyulaşmaya başlayacaktır.
  • İyice koyulaştığı zaman hazır demektir ancak ısı yükseldikçe yanma oranı artacaktır bu yüzden hızlıca karıştırma altının tutmasına izin vermemelisiniz.
  • Ben 1 kğ yapıyorum ve neredeyse birkaç yıl yetiyor çünkü sadece %1-2 oranında kullanıyoruz.
  • İşlem detaylarını aşağıdaki videoda görebilirsiniz.

 

B- Odun Kömürünü Öğütme

roket-motoru-odun-komuru
Odun kömürü yani mangal kömürü basit kara barut için yeterlidir.
  • Odun kömürünü ne kadar iyi öğütürsek barut o kadar kaliteli olur ancak çok kaliteli bir kara baruta ihtiyacımız yoktur.
  • Kömür olarak odun kömürü olması yeterli hangi ağaçtan yapıldığı veya nereden geldiği önemli değil.
  • Kömürü öğütmeden önce kırmanız öğütücünün daha az zorlanmasını sağlar
  • Ayrıca kömür çok sert olduğundan büyük ihtimalle kahve öğütücüsünün bıçağını biraz köreltecektir.
  • Hatta ben iri parçalar koymuştum neredeyse hazneyi delecekmiş gibi izler oluşmuş içerisinde bu sebeple önce iyice ufalayın sonra öğütün.
  • En önemli nokta sakın bu öğütmeyi evde yapmayın çünkü öğütmeden sonra uçuşan kömür tozu evdeki her yere yapışıyor ve temizlemesi çok zor oluyor bu sebeple dışarıda öğütün ve kaba alın ve kabı sakın düşürüp kırmayın eve dağılan kömür tozu temizlik açısından bir faciaya dönüşebilir.
  • Ben bunu da 1 kg olarak öğütüyorum zaten sanıyorum 1 torba odun kömürü 1 kg kadar gelmektedir.
  • Öğütme işleminde sonra ince bir un eleğinden geçirme şansınız olursa kalın parçaları engellemiş olursunuz ama unutmayın o elek ile bir daha un yada başka bir şey elenemez.
roket-motoru-komur-guvenlik
Kömür tozu zararlı olabileceğinden güvenlik ekipmanlarını kullanın
  • Kömür öğütürken mutlaka toz maskes kullanın çünkü inceltilmiş kömür tozunun solunması sağlık açısından tehlikelidir.
  • Kömür öğütürken ayrıca yakıt yapımında ki kalın eldivenleri her ihtimale karşı giyin. Belki binde bir ihtimal ancak kömür tozu inceldiğinde haznedeki oksijen ile reaksiyona girerek ateş çıkartabilir çok çok ufak bir ihtimal olsa da siz tedbirinizi alın.
  • İşlem detaylarını aşağıda ki videodan izleyebilirsiniz

C- Potasyum Nitratı Öğütmek

roket-motoru-potasyum-nitrat
Potasyum nitrat yumuşak olduğundan kolaylıkla öğütülebilir.
  • Potasyum nitrat öğütmesi kolay yumuşak bir malzemedir.
  • Genelde satın aldığınızda ince sofra tuzu iriliğinde taneciklere sahip olarak satılır
  • Burada amacımız diğer malzemeler gibi ince un gibi bir hale getirmek
  • Potasyum nitratı öğütürken herhangi bir tehlikesi bulunmamaktadır.
  • Ayrıca potasyum nitratın öğütülmesi roket yakıtı yaparken bir fayda yada zarar sağlamaz.
  • Bu açıdan elinizde tüm potasyum nitratı öğütmek yerine belli bir miktarda öğütebilirsiniz bu sizde kalmış çünkü dediğim gibi pis değil ve öğütülmesi kolay yumuşak bir malzeme
  • İşlem detaylarını aşağıdaki videodan izleyebilirsiniz

D- Fırlatma Barutu Karışımının Hazırlanması

roket-motoru-firlatma-barutu-yapimi
Fırlatma barutu için gerekli malzeme ve ekipmanlar görülmektedir.
  • Tüm malzeme ve ekipmanlar hazır olduğuna göre fırlatma barutu yapabiliriz.
  • Ben miktar olarak 30 gr yapıyorum kesinlikle fazla yapmanızı tavsiye etmem çünkü ihtiyacınız olmayacak
    • %75 Potasyum Nitrat
    • %10 Odun Kömürü
    • %15 Kükürt
    • %1-2 Dekstrin
  • Oranlar yukarıda ki gibidir.
  • Öncelikle 30 gr için hesap yapılır ve bir kapta bu tozlar karıştırılır.
  • Karıştırma için asla plastik materyal kullanmayın.
  • Statik elektrik üretecek yünlü kazak vs. kıyafetler giymeyin
  • Hatta topraklamaya dokunarak önce üzerinizdeki elektriği boşaltın.
  • Karışım dar ve yüksek bir kapta değil geniş yayvan bir kapta hazırlanmalıdır.
  • Kap metal ise asla metal bir materyal ile karıştırmayın.
  • Ben cam bir kapta tahta çubuk ile karıştırıyorum.
  • İyice karıştırdıktan sonra üzerine püskürterek su ekleyin.
  • Aşırı su eklemekten kaçının bir süre sonra elinizde bir barut hamuru oluşacak.
  • Bu hamuru süzgeçten geçiriyoruz böylece taneler dökülecek.
  • Bunlar genelde süzgeçte asılı kalır bu sebeple elimizde bir gazete yada kağıt üzerine bunları döküyoruz.
  • Bu durumda kurumaya bırakıyoruz yaklaşık 1 günde kurumaktadır.
  • Kuruduktan sonra tahta yüzey üzerinde demir kaşığın tersi ile vurmadan bastırarak taneleri iyice eziyoruz
  • İleride yaptığım bazı denemelerde iri barut tanelerinin roket motorunda ateşlenmediği gördüm. Bu sebeple çok iri 3 mm den büyük parça kalmayıncaya kadar eziyoruz ve plastik bir kapta güvenle saklıyoruz
  • Ayrıca fırlatma barutunu koyduğunuz kabın kapağını çok aşırı sıkmayın barut havadan nem almaz.
  • Kesinlikle barutu metal veya cam bir kapta saklamıyoruz.
  • ÇOK ÖNEMLİ : Kesinlikle ama kesinlikle barut malzemelerini öğütücü de bir arada öğütmüyorsunuz. Bu çok şiddetli patlamaya sebep olabilir. Her malzeme ayrı ayrı öğütülecek(öğütülmesi gerekenler) sonra yukarıda anlattığım şekilde birleştirilecektir.
  • ÇOK ÖNEMLİ 2 : Piyasada satılan ve fişeklerin içerisinde bulunan barut klasik kara barut değildir. Renginin siyah olması kara barut olduğu anlamına gelmez bu sebeple KESİNLİKLE fişeklerin içinden vb. yerden temin edilecek barut kullanılmamalıdır.
  • İşlem detaylarını aşağıda ki videodan izleyebilirsiniz.

 

E- Fırlatma Barutunun Test Edilmesi

roket-motoru-barut-test
Fırlatma barutu testi sırasında meydana gelen şiddetli reaksiyon görülmektedir. Testten önce güvenlik önlemlerini alın
  • Yaptığımız barutun yanıp yanmadığını daha doğrusu olup olmadığını test edeceğiz.
  • Bunu mutlaka ya güvenli ortamda yada açık alanda yapın
  • Her durumda çevresinde alev alabilecek bir malzeme olmadığından mutlaka emin olun.
  • Test sırasında kalın eldiven ve yüz koruyucuyu takmayı asla ihmal etmeyin.
  • Test için 0.5 gr yeterlidir.
  • Yukarıda görüldüğü gibi çok şiddetli bir reaksiyon oluşmaktadır.
  • Ayrıca yanma sonunu oluşan dumanı solumayın.
  • Test mutlaka düz bir satıh üzerinde barut serbest halde yapılmalıdır.
  • Detayları aşağıdaki videoda izleyebilirisiniz.

 

5- Ateşleyicinin Yapılması

roket-motoru-atesleyici
Roket motorunu elektrik ile ateşlememizi sağlayan ateşleyiciler görülmektedir.

A- Gomalak Çözeltisi Hazırlama

roket-motoru-gomalak
Gomalak bir tür kabuklu bitten elde edilen kıymetli bir malzemedir ancak çok az ihtiyacımız olduğundan 100 gr dan fazlasını almanızı önermem.
  • Roket bilimi yine yeni bir malzeme ile karşımızda
  • Adı gomalak Hindistan kökenli bu malzeme böcek kabuğundan elde edilir ve en kaliteli verniklerin yapılmasında kullanılır alkolde erir.
  • Oldukça pahalı bir malzemedir öyle ki kilosu 150 TL civarında ama hemen korkmayın yukarıda gördüğünüz sadece 100 gr dır.
  • Bu sebeple sadece 100 gr alsanız size bir ömür yeter. Kesinlikle büyük miktarda almayın.
  • Bu malzeme sadece baharatçılarda aynı isimle satılmaktadır.
  • Bu malzeme dekstrine göre daha güçlü bir bağlayıcı bu sebeple alkol içerisinde eritip direnç teline barutun yapışması için kullanacağız.
  • Malzemeler
    • 5 gr Gomalak
    • 100 ml İspirto – Sıvı Reşo
  • Yukarıdaki malzemeler ağzı sıkıca kapanan bir kaba yerleştirilir ve çalkalanır ancak gomalakın alkol içerisinde erimesi 1 gün kadar sürmektedir.
roket-motoru-gomalak-cozeltisi
Gomalak yaklaşık 1 günde alkol içerisinde eritildi.
  • Yukarıda cam şişe içerisinde erimiş gomalak görülmektedir.
  • Rengi turuncudur.
  • Ağzı sıkıca kapanan küçük bir kapta saklayın böylece alkol zamanla uçup gomalak kurumaz.
  • İşlem detayları için aşağıdaki videoyu izleyebilirsiniz.

B- Ateşleyicinin Yapılması

roket-motoru-atesleyici-son
Ateşleyici yapmak için gerekli malzemeler görülmektedir.
  • Artık ateşleyicimizi yapabiliriz.
  • Gomalak çözeltimizi hazırlamıştık.
  • Yukarıda görüldüğü gibi bir enjektör ve kablolara ihtiyacımız bulunmaktadır.
  • Ben ethernet kablosunu kullanıyorum bu kabloyu kesince içerisinde yukarıdaki gibi kablo grupları çıkmaktadır.
  • Boyları çok uzun olmasına gerek yok 10 cm kadar yeterlidir.
  • Yukarıda ki beyaz plastiğin ortasında 3 mm delik vardır bunun amacı telleri barut ile kapladığımızda bunun içerisinden geçireceğiz çünkü roket motorunun nözülüde 3 mm çapında bu delikten geçmeyen ateşleyici roket motoruna da giremeyecektir. Dolayısı ile bu parça bir mastar olarak düşünülebilir.
roket-motoru-direnc-teli
Direnç teli olarak 36 AWG tel kullandım.
  • Ateşleyicide direnç teli olarak 36 AWG dirence sahip tel kullanmaktayım.
  • Tel uzunluğunu 15 mm tutuyorum.
  • Bu teli Türkiyeden yada Çinden alabilirsiniz.
  • Satın alırken mutlaka AWG değerini bildirin.
  • AWG arttıkça direnç azalır ama tel incelir çok ince tel ile de çalışmak zorlaşır bu sebeple 36 AWG ideal bir ölçüdür.
roket-motoru-atesleyici-baglantisi
Yukarıda bağlantının nasıl yapıldığı görülmektedir. Lehim yapmak şart değil çünkü pek bir işe yaramıyor.
  • İlk olarak yukarıdaki gibi bağlantıyı sağlıyoruz
  • 2 li kablonun birini yukarıda diğerini aşağıda bırakıyoruz
  • Sonra 15mm direnç telini aşağıdan yukarıya doğru sarıyoruz
  • Ben lehim yapmayı denedim ancak pek bir faydası olmadı çünkü direnç teli lehim tutmuyor.
  • İşlem bittikten sonra kablonun boş bacaklarından ölçü aletini kısa devreye getirerek ölçüm yapın. Kısa devre sesi veriyorsa bağlantı sağlam demektir.
  • Bunu yaptıktan sonra sırada  barut çözeltisini hazırlayıp ateşleyiciyi kaplamak kalıyor.
roket-motoru-atesleyici-kaplama
Ateşleyici kaplanıp kuruduktan sonraki hali. Dış çapı 3 mm den büyük olmamalı ki nözülden rahatça motora sokulabilsin.
  • Yaptığım hesaplamalara göre 1 adet ateşleyici için yaklaşık 0,44 gr karışım gitmektedir.
  • Bu tarz işlemleri toplu yapmanız faydalıdır.
  • Karışım için
    • 50 ml su
    • 23 gr Fırlatma Barutu
    • 1,5 gr Gomalak Çözeltisi
  • İyice karıştırılır.
  • Gomalak çözeltisini eklerken enjektörü kullanabilirsiniz.
  • İlk başta çözelti iyice karıştırılır sonra 4-5 dk beklenir böylece iri kömür tozları dibe çöker
  • Bundan sonra direnç teli takılan noktalar daldırılır ve çıkarılır.
  • Kuruduktan sonra tekrar daldırılır ve çıkarılır.
  • İstediğiniz kalınlığa gelene kadar bu kat kat devam eder.
  • İstenilen aşamaya gelince nihai kuruma için bir kenarda bırakılırlar.
  • Tam kuruduğunda tele daha iyi tutunacaklardır.
  • Kuruduğunda master ile tek tek ateşleyiciler kontrol edilir.
  • 3mm delikten geçiyorsa roket motoruna rahatça girecek demektir.
  • İşlem detayları için aşağıdaki videoyu izleyebilirsiniz.

C- Ateşleyicinin Test Edilmesi

roket-motoru-atesleyici-test
Ateşleyici testi görülmektedir. Bu reaksiyon ve kıvılcımlar roket motorunu anında ateşleyecektir.
  • Ateşleyici testi yaparken barut testi ile ilgili kurallar geçerlidir.
  • Yangına karşı tedbirleri alın ve test ederken çevrede barut kalıntısı veya diğer ateşleyicilerin olmadığından emin olun.
  • Ateşeleme için kontrollü ateşleme devresi ve ışıldak aküsü kullandım.
  • Işıldak aküsüne ileride değineceğim roketlerimizi de bu akü ile ateşleyeceğiz.
  • Yukarıda görüldüğü gibi  şiddetli bir ateş ve kıvılcım çıkmaktadır bu sebeple böyle bir ateşin roket yakıtını ateşlememe gibi bir ihtimali yok
  • Ateşleyicinin kaplanmasının amacı zaten yukarıdaki gibi ateş saçması ve roket motorunu garanti bir şekilde hızla ateşlemesidir.
  • İşlem detayları için aşağıdaki videoyu izleyebilirsiniz.

6- Tapa Kağıdının Hazırlanması

roket-motoru-tapa-kagidi
Yanmaz çözelti ile muamele edilerek yanmaz hale getirilen kraft kağıdı görülmektedir. ( 200 gr kağıt artık parçalardan kullanıldı – fireleri asla atmayın )
  • Fırlatma barutunun dökülmemesi için üzerine kraft kağıdından kapak yapıyoruz.
  • Ancak bu kraft kağıdı mutlaka yanmaz çözelti ile muamele edilerek yanmaz hale geitirilmelidir.
  • Yanmaz çözelti yapımı için buraya bakabilirsiniz.
  • Çünkü roket en tepede iken fırlatma barutu ateşlenir basınç ile kurtarma tertibatı ve bu tapa kapakları dışarı fırlar.
  • Düşük ihtimal olsa da yanmaz yapılmayan kağıt kapak yanarak yere düşer ve düştüğü yerde çok ufak ihtimal olsada yangın çıkarabilir.
  • Bu sebeple çok ucuza mal olan yanmaz çözelti ile muamele edip kurutursak bu kağıtlar asla alev almazlar ve güvenlik sağlanmış olur.
  • Bunun için motor zarfı yapımından kalan ince şeritleri kullanabilirsiniz.
roket-motoru-tapa-kagidi-son
Tapa için 15 x 15 mm kareler kesilerek göz yordamı ile köşeleri kırıldı.
  • 15 mm x 15 mm kareler kesiyoruz
  • Sonrasında bu karelerin köşelerini çok fazla olmayacak şekilde göz kararı kırpıyoruz
  • Böylece tapa kağıtlarımız artık hazır.
  • İşlem detaylarını aşağıdaki videodan izleyebilirsiniz.

7- Motor Mühür Kağıtlarının Hazırlanması

roket-motoru-muhurleme
Motor yapıldıktan kullanım anına kadar nemden korunması için nözül girişi yağlı kağıt ile mühürlenir ve böylece nem içeri sızamaz.
  • Yağlı kağıt ile roket motorumuzu kullanacağımız ana kadar mühürlüyoruz.
  • Roket motorunu yaparken nözülden sonra bu basit yağlı kağıdı presliyoruz.
  • Yağlı kağıt nem ve hava geçirmez bu sebeple roket yakıtı ile hava arasında ki teması keser.
  • Roket motorunun da uzun zaman bozulmadan beklemesine olanak tanır aksi durumda yakıt zamanla hava ile temas ettikçe nem çeker ve işlevini yitirebilir.
  • Bu parça roket ateşleneceği zaman basit bir  çubuk ile delinir ve ateşleyici yerleştirilir.
roket-motoru-muhurleme-son
Yağlı kağıtlar motorun dış çapına göre kesilir yani 20 x 20 mm
  • Her roket motoru için 1 adet parça yeterlidir.
  • Parçalar  20 mm x 20 mm kare kesilmektedir.
  • Çok ince olduklarından ölçüye bir etkileri yoktur.
  • İşlem detaylarını aşağıdaki videodan izleyebilirsiniz.

8- Roket Motorunun Yapılması

roket-motoru-yapim-araclari
Roket motoru yapımı için gerekli malzeme ve ekipmanlar görülmektedir.
  • Bütün araç ve malzemeler hazır olduğuna göre artık roket motorunu yapabiliriz
  • Yukarıda ki resimde gerekli olan malzemeler numaralandırılmıştır.
  • Aşağıda malzeme açıklamaları bulunmaktadır
    1. Roket Motoru Kalıbı : 4. Bölümde yaptığımız roket motoru kalıbıdır
    2. Roket Motoru Kılıfı : Kraft kağıttan sardığımız rulodur
    3. Çakma Mili : 4. Bölümde yaptığımız roket motoru kalıbının parçalarından birisi
    4. Tapa Mili : 4. Bölümde anlatılan hazır aldığımız barut hattı oluşturmaya yarayan ince mil
    5. Yakıt Blok : 3. Bölümde yaptığımız roket yakıtının sarma ve delme işlemleri ile hazır hale getirilmiş durumudur.38 mm yakıt(3 mm delikli), 16 mm zamanlayıcı(deliksiz) olmak üzere 54 mm uzunluğundadır
    6. Fırlatma Barutu : Kurtarma tertibatını açmak için kullanılacak barut. 0,4 gr kullanılacak
    7. Nözül için kullanılan karışım kil : 4 gr kullanılacak
    8. Tapa için kullanılan karışım kil : 2 gr kullanılacak
    9. Silinmez asetatlı kalem : Yakıtı markalamak için kullanılacak
    10. Yanmaz Tapa Kağıdı : Fırlatma barutunun üzerine kapatılacak
    11. Mühür Kağıdı : Yakıtın nem kapmasını engellemek için nözülden sonra motora yerleştirilecek
    12. 3 mm Matkap Ucu : Barut hattını temizlemek için kullanılacak
  • Yukarıda ki malzemelerden bir eksik yok ise roket motoru yapmaya başlayabilirsiniz.
  • Bu sadece 1 adet roket motoru malzemeleridir.
  • En sonra tüm adımların nasıl yapıldığını videodan izlemeyi unutmayın. Burada her adım için videoyu bölmedim sonra bütün olarak izleyebilirsiniz.

A- Nözülün Yapılması

roket-motoru-nozul-yapimi
Nözül için çakma mili kullanılır
  • İlk olarak hidrolik presi hazırlıyoruz
  • Presin tablasına roket motoru kalıbımızı oturtup 1 adet boş roket motoru zarfını yerleştirip sıkıştırıyoruz
  • Nözül için hazırladığımız 4 gr kil karışımının tamamını zarfa döküyoruz
  • Sonrasında çakma milinin delikli olan kısmı zarfın içine gelecek şekilde yerleştirip presliyoruz.
  • 824 kg kuvvet ile bir kez presleme yapmamız yeterlidir.
  • Mili çıkartırken zorlanırsanız döndürerek çıkartın ancak kesinlikle yüzünüze doğru çekmeyin mil aniden çıkarsa çok sert şekilde yüzünüze vurabilirsiniz buna çok dikkat edin.
  • Önemli Not: Hidrolik pres konusunun sonunda gerçek kuvvet hesabı bulunur onu inceleyin çünkü hidrolik preslerde sadece basınç göstergesi bulunur ancak bu gerçek kuvveti göstermez söz gelimi ben burada 80 bar basınç uyguluyorum ancak bu hidrolik presten prese değişir bu sebeple işlemi doğru yapmak için ilk olarak hidrolik presinizin gerçek gücünü hesaplayın. Benim hesaplarıma göre kullandığım pres 1 bar = 10,3 kg a denk gelmektedir. Hesaplama kısmına gitmek için buraya tıklayabilirsiniz.
  • Sizde benim gibi 10 tonluk hidrolik araç krikosu kullanarak hidrolik pres kullandıysanız hesaplama yapmadan aynı basınç değerlerini örnek alabilirsiniz 
  • Nözül basıncı 80 bar
  • Tapa basıncı 40 bar

B- Motor Mühürleme

roket-motoru-muhurleme-yapimi
Yağlı kağıt nözülden sonra yerleştirilir
  • Nözülümüz hazır olduğuna göre mühürlemeyi yapabiliriz.
  • Bunun için kestiğimiz yağlı kağıdı motora yerleştireceğiz.
  • Bu şekilde nözülden hava ve nem girişi engellenecek ve yakıt nem kapmadan korunacaktır.
  • Kağıdı zarfın ağzına yerleştirin
  • Artından çakma mili ile elinizi kullanarak bastırın en dibe oturduğundan emin olun
  • Bu aşamada preslemeye gerek yoktur sonrası da yakıt bloku geleceği için yağlı kağıt arada sıkışacaktır.

C- Yakıt Blokunu Yerleştirme

roket-motoru-yakit-bloku-markalama
Yakıt blokunun deliksiz kısmı asetatlı kalem ile boyanarak markalanır
  • Yakıt blokunun deliksiz olan tarafını asetatlı kalem ile boyuyoruz.
  • Bunun amacı şudur , tapa  kili  çakıldıktan sonra barut hattının yakıta kadar gelip gelmediğini anlamak için bu siyah boya bizim için ayıraç vazifesi görecek aksi halde kil ve yakıt aynı renk olduğundan barut hattının açık olup olmadığını anlayamayız
roket-motoru-yakit-cakma
Yakıt bloku dikkatli şekilde yerleştirilir. Yakıtın delikli kısmı nözüle doğru olacak şekilde takılmalıdır.
  • Yakıtın delikli kısmı nözüle bakacak şekilde yavaşça yakıt bloku preslenir
  • Burada bazı sorunlar ile karşılaşabilirsiniz.
    • Bazı durumlarda yakıt tam silindirik olmadığından zarfa girmeyebilir
    • Yada yakıtı yerine yerleştirirken zarfın iç katmanlarını katlayarak kaldırabilir
  • Bu sorunları aşmak için yakıtın uç kısmını zımpara ile zımparalayın
  • Çakma mili ile zarfın ağzını genişletin bunun bir zararı olmaz
  • Yakıtı biraz presledikten sonra çıkarıp kağıt katlanması varmı diye mutlaka kontrol edin. Katlanma yok ise preslemeye devam edin.
  • Yakıt tam nözüle oturunca zaten presleme zorlaşıp basınç yükselecektir bu durumca daha fazla baskı uygulamayın.
roket-motoru-yakit-cakma-son
Yakıt çakıldıktan sonra siyah renk görülmektedir. Bu işlemden sonra yakıt ile roket kılıfı arasında 23 mm boşluk olmalıdır.
  • Yakıtın siyaha boyanan kısmı görülmektedir.
  • Daha önce belirttiğim gibi bu motorda ayrıca zamanlayıcı eklemiyoruz zaten 54 mm lik yakıtın 16 mm lik kısmını zamanlayıcı olarak kullanmaktayız.
  • Şu anda yakıt ile motorun en ucu arasında 23 mm ye yakın bir boşluk olmalıdır eğer aşırı bir fark ise bir yerlerde hata var demektir.
  • Çünkü yaptığımız işlem ve hesaplara göre
    • 3mm kalıp boşluğu
    • 13 mm nözül
    • 54 mm yakıt bloku
    • Toplam : 70 mm eder
    • Bizim zarfımız toplam uzunluğu 93 mm olduğuna göre kalacak boşlukta 23 mm olmalıdır. Bir kaç mm çok önemli değil
    • Buradan şunu anlamalıyız eğer boşluk az kalmışsa ya yakıt nözüle oturmamıştır yada kağıt katlar katlanarak aşağıda toplanmıştır
    • Nözüle tam oturmamış ve boşluk varsa biraz daha presleyin ancak daha ileri girmiyorsa o halde yakıtı yerleştirirken kağıt toplanması olmuştur
    • Bu durumda motor başarısız demektir yakıt blokunu tekrar kullanmak için motoru kesip yakıtı dikkatlice çıkarın.

D- Tapa Yapılması

roket-motoru-tapa-yapimi
Tapa yapımı görülmektedir.
  • Tapa yapmak için önceden hazırladığımız 2 gr kili kullanıyoruz.
  • Yukarıda fazla boşluk olmadığından kil taşabilir bunu engellemek için önce bir miktar kil döküp çakma milini elinizle bastırarak yer açabilirsiniz.
  • Ben tek seferde 2 gr kili ekliyorum
  • Yukarıdaki gibi kilin içine ince tapa milini koyuyorum ( daha öncede kertik açtığımız yer dışarda kalacaktır)
  • Milin tam yakıta gelmesi ve altıda kil kalmaması için alttan kazıyarak yerleştiriyoruz.
  • Bundan sonra yine kaçma mili ile bu sefer 412 kg kuvvet ile presliyoruz ( benim presime göre 40 bar basınç)
  • Bir sefer preslemek yeterlidir. Çok yüksek kuvvetlerde presleme yaparsanız yakıt bloku kırılabilir zaten yakıt sert bir şekilde girmektedir bu yüzden aşırı bir kuvvet uygulamaya gerek yoktur.

E- Fırlatma Barutunun Eklenmesi

roket-motoru-kalip-sokme
Nözül kalıbını sökmek için taban hızlıca çevrilir. Bir süre sonra kalıp kendi ağırlığı ile ayrılacaktır.
  • Fırlatma barutunu eklemeden önce motoru kalıptan düzgün bir şekilde sökmeliyiz.
  • Nözül yüksek basınç uyguladığımız için kalıba yapışmaktadır.
  • Kalıbı düzgün şekilde nözülü bozmadan çıkarmak için taban parçasını hızlı bir şekilde çeviriyoruz
  • Bir süre sonra kendi ağrılığından düşüp ayrılacaktır.
  • Burada önemli nokta taban yere paralel olmalı yamuk tutarsanız kalıp çıkarken nözülü bozabilir
roket-motoru-tapa-mil-sokme
Tapa milini çıkarmak için milin kertikli yerinden pese ile tutup motoru hızla çeviriken mili çekin.
  • Nözül kalıbını çıkardıktan sonra sıra tapa milini çıkarmaya geldi
  • Bunun için milin kertikli kısmında pense ile sıkıca tutuyoruz ve diğer elimizle motoru çeviriyoruz
  • Hızlıca çevirirken motoru da aynı aynda çekiyoruz
  • Ne kadar düz tutarsak tapa o kadar az hasar alır
roket-motoru-siyah-nokta
Barut hattında siyah noktayı görene kadar 3 mm matkap ucu ile yavaş yavaş delin.
  • En önemli noktalardan birine daha geldik.
  • Burada barut hattını açmamız gerekmektedir.
  • Tapa mili çıktıktan sonra bir ışık kaynağı ile delikten içeriyi kontrol ediyoruz eğer yukarıdaki fotoğraftaki gibi siyah bir nokta göremiyorsanız barut hattında kil kalmış demektir.
  • Bu durumda 3 mm lik matkap ucunu kullanarak yavaş yavaş delmeye başlıyoruz ( matkap ile değil el gücü ile)
  • Her delme işleminden sonra kontrol ediyoruz , siyah noktayı görene kadar devam ediyoruz
  • Yakıtı boyamamızın amacı işte bunu sağlamaktır
roket-motoru-barut-hatti-acildi
Siyah noktayı gördükten sonra biraz daha delerek yakıta ulaşın. Bu işlemin hatalı olması durumunda fırlatma barutunun ateşlenemeyeceğini unutmayın
  • Siyah noktanın görüldüğünden emin olduktan sonra işi garantiye almak ve deliği biraz daha büyütmek için 3 mm uç ile delmeye devam ediyoruz yavaş bir şekilde
  • Bir süre sonra yukarıdaki gibi yakıt ortaya çıkacaktır.
  • Bu durumda artık barut hattı açılmış demektir.
  • Bu işlem çok önemlidir aksi halde fırlatma barutuna ateş iletilmez ve roketin kurtarma tertibatı çalışmaz.
  • Eğer siyah kalem ile boyama yapmazsak karşımıza çıkanın yakıt mı kil mi olduğunu fark edemeyiz zaten yukarıdaki fotoğrafa dikkatli bakılırsa yakıtın çevresinde halen siyah bir çizgi görülmektedir.
  • Buna bile bakılarak barut hattının açık olup olmadığı anlaşılabilir.
roket-motoru-firlatma-barutu-ezme
Barutu barut hattına doldurmadan önce iri parçaları ezin
  • Daha önceden hazırladığımız fırlatma barutundan 0,4 gr bu motor için yeterlidir.
  • Barutun metal kaşığın tersi ile yukarıdaki gibi eziyoruz
  • Burada bunun yapılmasının sebebi , eğer büyük taneler kalırsa barut hattına takılıp tıkayabilir bu da fırlatma barutunun istediğimiz gibi çalışmasını engeller.
  • Bu sebeple iri taneleri eziyoruz anca aşırı un gibi de olmasını istemiyoruz.
roket-motoru-firlatma-barutu-ekleme
Baturu boşluğa doldurun. Bu sırada motoru hafifçe sarsarak barutun , barut hattına dolmasını sağlayın
  • Barutu yavaşça eklerken motoru titretip hafifçe yere vuruyoruz
  • Böylece barut hattının tamamen dolduğundan emin oluyoruz.
  • Kalan barutu da boşluğa dökün
roket-motoru-tapa-kagidi-yerlestirme-1
Tapa kağıdı barutun dökülmemesini sağlar
  • Yanmaz yapılmış tapa kağıdımızı motoru üstüne şekildeki gibi koyuyoruz.
  • 1 adet yeterlidir kalın bir katmana ihtiyaç yoktur
roket-motoru-tapa-kagidi-mil
Tapa kağıdını milde işaretlediğiniz 10mm ye kadar bastırın barutun çok sıkışması gerekmez içeride serbest durmalu
  • Sonrasında tapa kağıdını mil ile bastırıyoruz
  • Ancak bu bastırma barutu aşırı şekilde sıkıştırmamalıdır.
  • Barut içinde gevşek kalmalı zaten bu kağıdın amacı barutun dökülmesini engellemektir.
  • Ben yukarıdaki gibi milde 7 mm ye denk gelen yere çizgi çizdim buna bakarak mili yavaşça bastırıp duruyorum
  • İşlem bittikten sonra motoru salladığınızda barutların sesini duyuyorsanız işlem doğru yapılmıştır.

F- Roket Motoru Hazır !

roket-motoru-hazir
Roket motoru ateşlemeye hazır ve ateşleme öncesi ağırlığını ölçerek üzerine yazıyoruz
  • Artık roket motorumuz hazır
  • Elimizde veri olması açısında ağırlığını ölçebilirsiniz bu şekilde dolu ve boş ağırlıkları elde edebiliriz.
  • Şuan ki motor 32,5 gr gelmektedir. Genelde 29,5 – 30 gr civarında gelmesi gerekmektedir.
  • Ağırlıktaki fark genelde epoksi ve yakıt miktarı ile ilgilidir. Yakıt tam yuvarlak olmadığından yada olması gerekenden biraz kalın olduğunda ağırlığı da ister istemez değiştirecektir.
  • Roket motoru üzerine ağırlığını yazabilirsiniz. Böylece ateşlemeden sonra kaç gr olduğunu unutmamış olursunuz.
  • Bu durumdan ateşlenene kadar roket motorunuzu ağzı kilitli bir kap yada poşette kuru bir yerde saklayabilirsiniz.
  • Roket motoru yapımı ile ilgili detayları aşağıdaki videodan izleyebilirsiniz

9- Roket Motorunun Test Edilmesi

roket-motoru-test
Roket motoru testi görülmektedir.
  • Roket motorunu mutlaka açık ve tenha bir alanda deniyoruz
  • Çevresinde kesinlikle ağaç , kuru ot vb alev alabilecek nesne bulunmamalı
  • Yukarıda ki gibi kıraç ve taşlık alanlar bunun için en uygun olan yerlerdir.
  • Test esnasında mutlaka yüz koruyucusunu takın ve kimsenin motora yaklaşmasına izin vermeyin
  • Ateşlemeyi “Kontrollü Ateşleme Devresi” ile yapıyoruz
  • Ateşelem için küçük ışıldak aküsü kullanabilirsiniz.
  • Yukarıda görüldüğü gibi motoru çık sıkmadan bir mengeneye sabitledim mengeneyi de taşlar ile sabitledim
  • Bunu yapmazsanız mengene savrulabilir
  • Ateşleme olmazsa en az 10 dk beklemeden motorun yanına yaklaşmayın ve nözülden içeri ASLA BAKMAYIN !!!.
  • Elektrik bağlantısını kontrol edip yeni ateşleyici takıp güvenli mesafeye gelerek ateşleme yapın.
  • Ateşeleme videolarını izlediğinizde bazı başarısız denemelerde göreceksiniz ben buraya yaşayabilencek sorun ve sebepleri yazmaya çalışacağım
    • Sorun1 – Roket motoru çok şiddetli bir şekilde patladı
      • Sebep 1 – Nözül deliği olması gerekenden çok küçük
      • Sebep 2 – Yakıt içerisinde çatlama var bu sebeple yanma çok hızlı oluyor
      • Sebep 3 – Kovan tam yapılamadığı için yanlardan sızma oluyor
      • Sebep 4 – Yakıt deliği nözül deliğinden büyük
    • Sorun2 – Roket motoru çok yavaş yanıyor
      • Sebep 1 – Yakıt nem kapmıştır
    • Sorun3 – Roket motoru çok güzel çalışıyor ama fırlatma barutu ateşlenmiyor
      • Sebep 1 – Barut hattı tıkalıdır
      • Sebep 2- Barut nem kapmış olabilir
      • Sebep 3- Barut yapımında sorun oluşmuş olabilir
    • Sorun4 – Roket motoru ateşlendiği anda fırlatma barutuda yanıyor
      • Sebep 1 – Tapa kili çok zayıf presleme gücünü arttırın
      • Sebep 2 – Kovan yanlardan sızdıryor olabilir
      • Sebep 3 – Yakıt doğru yapılmadığından basınç ile parçalanıyor olabilir
    • Sorun5 – Ateşleme anında tapa fırlayıp gidiyor
      • Sebep 1 – Yakıt gereğinden fazla delinmiş olabilir (38 mm den daha fazla)
      • Sebep 2 – Yakıtta çatlak var ise bu basıncı arttırdığından tapayı fırlatabilir
      • Sebep 3 – Yetersiz tapa basıncı , tapa yaparken basıncı arttırın
  • Genel olarak yaşanabilecek sorunları ve sebeplerini yukarıda anlatmaya çalıştım
  • Yine çözüm bulamazsanız tüm veriler ile birlikte ( video -resim ve diğer ölçüler) “Soru-Cevap” forumuna soru sorabilirsiniz.
  • Aşağıda başarısız ve en sonunda elde ettiğim başarılı sonucu göreceksiniz.


SONUÇ

  • Bu bölümde gerçek anlamda bir roket motoru yapımını gördük
  • Bu motoru C sınıfı olarak değerlendirsek bile bilimsel olarak bir ölçüm yapmadığımız için bu sadece varsayımdır.
  • Bu bölümde ve hatta bu seride görülen her şey birbirine uyumludur yani burada kağıt bir motor var ise tüm ölçüler ve yakıt buna göre tasarlanmıştır
  • Kesinlikle PVC veya metal motor yapmaya çalışmayın. Çünkü burada ki yakıt ve ölçüler bu tip motorlara uygun değildir.
  • Her motorun yakıtın hatta şeker yakıtın bile kendi içerisinde kuralları vardır.
  • Bu sebeple sistemde yapılacak bir değişiklik birçok detayı yeni baştan ele almak ve tasarlayıp test etmek zorunluluğunu ortaya koyar
  • Kısacası bu seride ve bu bölümde anlatılan her şey anlatılan ölçü ve kurallar çerçevesinde geçerlidir.
  • Siz kalkıp ben kağıtla uğraşmam alırım pvc boruyu metal boruyu koyarım 1 kg yakıt diyorsanız bu sizin sorumluluğunuzdadır( daha doğrusu sorumsuzluğunuzdur)
  • Unutmayın kağıttan ve şekerden de yapılsa bu gerçek bir roket motorudur. Çocuk oyuncağı değildir.
  • Mutlaka söylenen güvenlik kurallarına ve detaylara uyun.
  • Anlamadığınız noktada tecrübeniz yoksa kendi kendinize çözüm üretmeyin .
  • Sorunlarınızı detaylı ve açıklayıcı bir  şekilde “Soru-Cevap” forumuna yazın.( sosyal medyadan soru sormayın lütfen )
  • Roket Bilimi kolay bir uğraş değildir birçok deneme, test, çalışma ve moral bozukluğuna hazır olmalısınız.
  • Geçen bölümde bahsettiğim potasyum nitrat safsızlığı için 2  gün aralıksız uğraştım kimi zaman yoruldum kimi zaman sinirlendim ancak hemen vazgeçmedim ve mantık çerçevesinde çözüm aradım.
  • Hadi bu yakıt olmadı başkasına geçeyim demedim.
  • Sizde bunun gibi kağıt yapamadım ben hadi PVC kullanayım yok o olmadı bunu yapayım gibi akıl dışı işlere kalkışmayın.
  • İlk olarak bu bu motoru başarılı bir şekilde yapın o zaman işte büyük projelerin ne demek olduğunu anlayacaksınız.
  • Dereleri aşmadan okyanuslara atlamayın yoksa sonuç bir facia olacaktır !
  • Roket Bilimini Öğreniyorum serisinin bir sonraki ve son dersi Model Roket Yapımı ve Ateşlenmesi-

Model Roket
Roket Ateşleme
Kurtarma Tertibatı
amatör roketçi
Roket Bilimi

ERCAN KOÇLAR Hakkında

Çalışmalarım çocukken başladı kolonyalı kağıtları yakmak, ilaçları birbirine katmak gibi değişik deneylerim vardı. Kimya kitabında elektroliz ile suyun hidrojen ve oksijene ayrıldığı ve hidrojenin yandığını yazıyordu, o zamanlarda aklım almıyordu sudan nasıl yanan....Devamını okumak için tıklayınız ;)